مدت زمان مطالعه: 7 دقیقه
اختلال طیف اوتیسم یا درخودماندگی نوعی اختلال عصبی رشدی در کودکان است که هنوز علت واحدی برای آن پیدا نشده است.
مشکلات این کودکان معمولا در اوایل دوره ی رشدی مشخص می شود اما در بعضی موارد که این مشکلات خفیف تر هستند ممکن است تا سال ها بعد مشخص نشوند.
به طور کلی کودکان درخودمانده معمولاً در سه حوزه مشکل دارند:
- ارتباط اجتماعی
- رفتارهای محدود و تکراری
- رشد و کاربرد نابهنجار زبان
در ادامه به اختلال طیف درخودماندگی یا اوتیسم و مشکلات همراه این کودکان بیشتر می پردازیم با ما همراه باشید.
اختلال اوتیسم در چه سنی مشخص می شود؟
اختلالات طیف درخودماندگی به طور معمول در سال دوم زندگی کودک مشخص می شوند. این کودکان معمولاً علاقه خاصی به ارتباط گرفتن با بقیه ندارند و به اندازه ی سایر همسالان به اطرافیانشان علاقه نشان نمی دهند.
گاهی این بی علاقگی آنها نسبت به اطرافیان در یک سالگی نیز مشخص می‌شود. اما در افرادی که مشکلات خفیف تری دارند ممکن است علائم تا سال‌ها بعد هم شناسایی نشود.
اخیراً نیز مطالعات نشان می‌دهند که تخریب زبان و مشکلات تکلم دیگر ملاک تشخیصی مهمی در اختلال طیف اوتیسم به حساب نمی آید. به این معنا که فقط نمی شود به این ملاک ِ مشکلات تکلم بسنده کرد.
البته به هر حال بهتر است توجه کنید چون کودکانی که از ۱۲ تا ۱۸ ماهگی زبان باز نکرده اند و همراه با تأخیر در حرف زدن رفتارهای اجتماعی کمتری هم نشان می دهند و علاقه ی کمتری به ارتباط با بقیه دارند ممکن است علائمی از اختلالات طیف درخودماندگی را نشان بدهند و باید پیگیری شوند.
هم چنین کودکان طیف اوتیسم معمولاً علاقه زیادی به بعضی از فعالیت ها نشان می دهند و در مقابل تغییر مقاومت نشان می دهند و مانند همسالانشان به محیط اجتماعی پاسخ نمی‌دهند.
اوتیسم و هوش کودک
اختلال اوتیسم و هوش دو متغیر جدا از هم هستند. کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است هوش بالایی داشته باشد و یا اینکه کم توان ذهنی باشد. پس نمی توان گفت که کودکان مبتلا به طیف اوتیسم همگی کم توان ذهنی هستند.
درست همانطور که کودک مبتلا به بیماری جسمی ممکن است کم هوش و یا باهوش باشد کودک مبتلا به اوتیسم نیز می تواند کم هوش و یا باهوش باشد.
البته باید توجه کرد که این کودکان به سبب مشکلاتی که اختلال در خودماندگی برایشان ایجاد خواهد کرد، ممکن است در مدرسه و محیط های اجتماعی دیگر دچار مشکلاتی شوند. بنابراين اختلال هم می‌تواند همراه یا بدون مشکل هوشی باشد و هم همراه یا بدون مشکل زبانی و تکلم.
علائم اوتیسم در کودکان چیست؟
- مشکل در برقراری ارتباط اجتماعی و تعاملات اجتماعی در موقعیت های مختلف پررنگ ترین علامت است.
- آن ها هم چنین در ارتباط غیر کلامی نیز نقص دارد و تماس چشمی به خوبی برقرار نمی کنند.
- زبان بدنشان خیلی هماهنگ نیست و ممکن است به خوبی بقیه اشاره ها را درک نکنند و اصلاً از ابراز هیجان به کمک چهره و ارتباط غیر کلامی استفاده نمی کنند.
- هم چنین در مورد علایق و عواطف و هیجانات خود صحبت نمی کنند.
- در موقعیت های اجتماعی و در دوست یابی دچار مشکل می شوند و نمی توانند در بازی های تخیلی مشارکت کنند.
- ممکن است رفتارها و حرکات قالبی و تکراری داشته باشد مثل ردیف کردن اسباب بازی ها، پژواک کلام و … و اصرار به یکنواختی و پیروی کردن از عادت‌های روزمره داشته باشند : مثلاً دلش می خواهد که هر روز از همان یک مسیر برود یا همان غذای همیشگی را بخورد و یا اینکه اگر مکان وسیله ای در اتاقش عوض بشود دوباره می‌خواهد آن را به جای قبلی اش بازگرداند .
- علاقه هایشان معمولاً شدید، محدود و با ثبات است و مثلاً دلبستگی شدید خاصی دارند و علائق شدید و محدود یا ثابت دارد مثلاً فقط یک غذا را دوست دارد یا فقط به یک مدل اسباب بازی علاقه دارد.
- ممکن است واکنش هایی بیشتر از معمول یا کمتر از حد معمود به محرک‌های حسی نشان دهند: مثلاً بی تفاوتی نسبت به درد یا حرارت، یا واکنش ناخوشایند به برخی از صداها، بو کردن و لمس بیش از اندازه اشیا و… ممکن است مدت ها به تماشای اشیا نورانی یا حرکات تکراری آن ها بپردازند و یا روی یک آسفالت داغ راه برود و چیزی نگوید هم چنین ممکن است صداها در یک دورهمی کوچک در محیط خانه او را به شدت آزار بدهد…
ویژگی های جسمی کودکان اوتیسم
در نگاه اول کودکان مبتلا به اختلال طیف درخودماندگی نشانه های جسمی خاصی ندارند ولی تعداد قابل توجهی از آن ها راست دستی یا چپ دستی و به طور کلی برتری جانبی مغز را در اوایل زندگی نشان نمی دهند.
صحبت کردن کودکان اوتیسم
مشکل اختلال در رشد زبانی که در بچه های طیف درخودماندگی وجود دارد، در سال اول زندگی آنها ممکن است به طور کامل مشخص نشود و در حد جزئی در کودک مشکلات زبانی دیده شود.
کودکان درخودمانده ممکن است بعدها کلمه ای را یکبار استفاده کنند سپس تا یک هفته، تا یک ماه و سال ها مجدد از آن استفاده نکنند. در جملات آن ها ممکن است وارونگی ضمیر وجود داشته باشد مثلاً وقتی کودک اسباب بازی خاصی را بخواهد بگوید “اسباب بازی را میخواهی ” همچنین آنها ممکن است مشکلاتی را در تلفظ کلمات داشته باشند. به طور کلی حدود نیمی از کودکان درخودمانده هرگز به کلام مفید دست پیدا نمی کنند.
هم چنین بعضی از کودکان درخود مانده ممکن است در بعضی از تکالیف یا توانایی ها استعدادی عالی از خود بروز دهند.
تحریک پذیری در کودکان اوتیسم
تحریک پذیری در کودکان و نوجوانان دچار اختلال طیف درخودماندگی به طور شایع دیده می‌شود مشخص است که آرام کردن قشقرق های شدید ممکن است دشوار باشد و کنترل رفتارهای تکراری هم مشکل ساز است.
این رفتارهای پرخاشگرانه ممکن است به صورت غیر منتظره و بدون عامل ایجاد کننده و یا هدفی خاص صورت بگیرد و رفتارهایی مثل کوبیدن سر، کندن پوست و گاز گرفتن خود ممکن است در این افراد مشاهده شود.
بی ثباتی خلق کودک اوتیسم
بعضی از کودکان درخودمانده دچار تغییرات ناگهانی خلق می شوند مثلا دچار حملات گریه و یا خنده های بی دلیل می شوند.
واکنش به محرک های حسی
همانطور که احتمالا شنیده‌اید کودکان درخودمانده ممکن است نسبت به محرک های حسی مثل صدا و درد واکنش شدیدتر یا خفیف‌تری نشان دهند. ممکن است صحبت‌های خطاب به خودش را نادیده بگیرد و بقیه تصور کنند که او کر است ولی در عین حال ممکن است علاقه غیر عادی به صدای یک ساعت مچی نشان دهد.
در بعضی از کودکان درخودمانده آستانه درد بالاتر از سایر افراد است و برخی از آنها برای تسکین درد خود اقدامی نمی کنند و در واکنش به جراحت و آسیب گریه نمی‌کنند.
برخی دیگر از این کودکان نیز از تحریک هایی مثل چرخیدن به دور خود، تاب خوردن، بالا پایین پریدن و… لذت خاصی میبرند.
مقالات مرتبط:
بیش فعالی ADHD و عدم توجه و ارتباط با اوتیسم
پر تحرکی و بی توجهی مشکل رفتاری شایع در بین بچه های کوچک درخودمانده است. هم چنین توجه کوتاه، ناتوانی کامل برای تمرکز روی یک تکلیف، بی خوابی، مشکلات تغذیه و شب ادراری در کودکان درخودمانده شایع است.
هوش جزیره‌ای کودکان اوتیسم چیست؟
احتمالاً شما نیز در مورد هوش جزیره و مهارت های جزیره ای کودکان اوتیسم چیزهایی شنیده اید.
مثلا بعضی کودکان اتیستیک حافظه طوطی‌وار شگفت انگیزی دارند و یا توانایی محاسبه‌ای دارند که بیشتر از قابلیت همسالان عادی آن هاست. همچنین برخی توانایی های دیگری مثل توانایی برای خواندن خوب، حافظه و توانایی موسیقیایی از جمله توانایی هستند که در برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است وجود داشته باشد.
بی خوابی کودکان اوتیسم
بی خوابی مشکل شایع خواب در کودکان و نوجوانان دچار اختلال طیف درخودماندگی است برای درمان این مشکل هم مداخلات رفتاری هم مداخلات دارویی می تواند انجام شود.
عفونت های جزئی و علامت های گوارشی
در کودکان مبتلا به اوتیسم میزان بروز عفونت های دستگاه تنفسی و سایر عفونت های جزئی بیشتر است. هم چنین علائم گوارشی شایع در این کودکان عبارتند از آروغ زدن مفرط، یبوست و حرکات آرام روده ها. علاوه بر این میزان بروز تشنج توام با تب در این کودکان بیشتراست. در برخی از کودکان مبتلا هنگام عفونت های جزئی دمای بدن بالا نمی رود و این باعث می‌شود کودکان حالت کسالت معمول کودکان بیمار را نشان ندهند.
همانطور که گفته شد اختلال اوتیسم یک اختلال عصبی رشدی است به این معنا که هر چه کودک بزرگتر می‌شود مشکلاتش بیشتر خواهد شد و درمان سخت تر می شود ولی خبر خوب آن که کودکان اوتیستیک به خوبی به درمان ها پاسخ می دهند و در موارد زیادی توانسته اند با وجود تفاوت و البته با کمک ِ پیگیری و درمان به موقع، بین همسالان عادی خود آموزش ببینند و تفریح کنند و قطعا در این مسیر نیاز به درک و کمک شما همراهانشان دارند.
ما در شادآموز محیط امن و شادی را برای کودکان عزیزمان برقرار میکنیم. تعدادی از کودکان ممکن است تفاوت هایی با بقیه داشته باشند این تفاوت ها گاهی کودکان عزیزمان را از آموزش ها محروم می کنند و شرایط را برای آن ها ناخوشایند می سازد.
شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:
