مدت زمان مورد نیاز مطالعه: 7 دقیقه
ترس در کودکان 2 و 3 ساله
کودکان در ابتدا که به دنیا میان، تنها دو ترس دارن یکی ترس از صدای بلند و دیگری ترس از افتادن. به جز این دو مورد بقیه ترس ها اکتسابی هستن و به مرور ایجاد میشن. به طور مثال ممکنه کودک بعد از اینکه در حمام صابون داخل چشمش رفت از حمام بترسه یا اگر در تاریکی سایه اسباب بازی هاش رو شبیه هیولا ببینه از تاریکی بترسه.
مقاله ی چرا برخی کودکان ترسو هستند از شاد آموز را بخوانید.
منبع ترس ها متفاوته؛ بعضی از ترس ها رفتاری یاد گرفته شده اند به این معنی که کودک در اثر تجربه یک اتفاق میترسه. کودکی در حال بازی است ناگهان یک سگ به طرفش میاد و از آن به بعد کودک از سگ میترسه! اما گاهی وقتها والدین ندونسته باعث میشن که ترس از بعضی چیزها در دل فرزندشون شکل بگیره. مثلا اگر یک مادر از رعدو برق بترسه و ترسش رو جلوی کودکش نشون بده باعث میشه که کودک هم بترسه.
هیولای زیر تخت
بچه ها تجسم زنده و روشن دارن و نمیتونن واقعیت و خیال رو به خوبی از هم تفکیک کنن برای همین ممکنه فکر کنن زیر تختشون هیولا وجود داره. ترسهایی مثل وجود هیولا زیر تخت یا هیولای پشت پرده که باعث میشه کودک دست به پرده نزنه، میتونه از تأثیرات فیلم ها و کارتون های ترسناک یا شنیدن داستان های ترسناک از زبون اطرافیانشون باشه.
دلایل ترس کودکان چیست؟
یکی از دلایل همانطور که گفته شد، فیلم و کارتون های ترسناک و داستان هایی هست که متناسب با روحیه و سن کودک نیست. یکی دیگر از دلایل ترسیدن بچه ها اینه که درک محدودی از رویداد ها دارن در نتیجه نمیتونن به درستی چیزهایی که نیبینن رو درک کنن و اونها رو تحلیل کنن پس میترسن. یکی از دلایل خیلی مهم ترسیدن کودکان این هست که بزرگترهای کودک اون رو از پیامد بسیاری از چیزها میترسونن و کودک دیگر احساس امنیت درکنار اطرافیانش نداره.
به عنوان مثال بسیاری از والدین کودکشن رو از نبودن خودشون میترسونن مثلا میگن که اگر غذات رو نخوری دیگه مامانت نیستم. یا بعضی از والدین بچه هاشون رو از بد بودن و انتخاب کردن میترسونن و میگن اگر به پدرت کمک نکنی بچه خوبی نیستی. در بسیاری از مواقع هم پیش میاد که والدین یا بزرگتر های کودک اون رو از پلیس و دکتر و… میترسونن. مثلا میگن اگر کار بد کنی به پلیس زنگ میزنم یا میبرمت آمپول بزنی و همین تهدید ها باعث ترس کودک از پزشک و پلیس میشه. درحالیکه کودک تحت هر شرایطی باید به پلیس اعتماد داشته باشه تا اگر اتفاقی براش افتاد بتونه خودش رو نجات بده.
علل نگرانی و اضطراب در کودک
نگرانی های کودک شامل تجسم ها و افکاری هست که مرتبط با پیامدهای منفی و تهدید آمیزه. به این معنی که کودک تهدید مادر خودش که میگه: اگه کار بد کنی زنگ میزنم به پلیس روتصور میکنه و خودش در حال درماندگی و در زندان، دوراز محیط امنش میبینه واین باعث میشه که هنگام دیدن یک پلیس نگران باشه یا نگران این باشه که کاری که میکنه باعث دستگیریش نشود.
در ادامه ی این مطلب می توانید مقاله ی علل ترس و نگرانی در کودکان 5و6 سال از شاد آموز را بخوانید.
بیشتر نگرانی های بچه ها در چه مورده؟!
نگرانی های بچه ها معمولا درباره اتفاق هایی هست که براشون اتفاق افتاده و با واکنش منفی از طرف مقابلشون رو به رو شدن. بیشتر کودکان از طرد شدن نگرانن و میترسن از اینکه توسط والدینشون کنار گذاشته بشن. بی شک چنین کودکانی با رفتن مادرشون تهدید شدن. لازمه گفته بشه که این تهدید ها جدی و از طرف شخص غریبه گفته نشده و توسط خود مادر گفته میشه (اگه کار بد کنی دیگه مامانت نیستم).
نگرنی بعدی از کنار گذاشته شدن در بازی ها و فعالیت های اجتماعی هست. فعالیتهای اجتماعی بیشتر در سن 3 سالگی اتفاق میفته که کودک دوست داره با هم سالانش بازی کنه و اگر اونها کودک رو تو بازیشون راه ندن حس کنار گذاشته شدن میکنه و در دفعات بعدی باز هم نگرانه که کنار گذاشته باشه.
بعدترها کودک نگرانی کودک از خیانت هست. خیانت در دنیای کودکان همون کنار گذاشته شدن از رابطه دوستیشون و فاش شدن اسرار از طریق به هم خوردن دوستیه.
یکی از نگرانی های عمده در کودکان، نگران سلامتی بودن هست. کودکان از درد های شکم یا گلو یا هر عضو بدنشون میترسن. چون براشون قابل درک نیست شکمی که تا چند دقیقه پیش درد نمکرده چطور الان درد گرفته!!! اونها نگران سلامتی والدین هم هستند و ازین میترسن که والدینشون مریض شن و دیگه کنارشون نباشن. همچنین از عمل های جراحی هم میترسن و نگرانن که دچارش نشن. اکثر این ترس ها و نگرانی ها به دلیل درک محدودی هست که کودک از دنیای پیرامونش داره و یا در نتیجه تهدیده هایی هست که از اطرافیان و والدینش شنیده.
بررسی دلایل بعضی از ترس ها در کودکان
یکی از ترسهایی که کودکان بسیاری مواقع با اون درگیر هستند ترس از جدایی هست. اینکه کودک متوجه دوری و مفهوم جدایی از کسی بشه نشانه تکامل قدرت شناخت آنهاست. تا قبل از دو سالگی جداشدن از والدین به سرعت از یاد کودک میره و کودک به کاری که می کرده ادامه میده. اما بعد از اون جدایی معنای دیگری برای کودک پیدا میکنه و ممکنه باعث ترس او بشه. کودک با دیدن نشونه های جدایی مثل باز شدن در، لباس بیرون از منزل، خداحافظی کردن و… دچار ترس و اضطراب میشه و این ترس و اضطراب رو با گریه نشون میده. این ترس تا زمان مدرسه ادامه پیدا میکنه و اگر با ورود به مدرسه برطرف نشه باعث اجتناب او از مدرسه و گروه همسالانش میشه و تمایل او به سمت خونه ماندن میره.
اگر اختلال اضطراب جدایی را در کودک 5 تا 6 ساله مشاهده می کنید، این مقاله از شادآموز می تواند به شما کمک کند.
ترس رایجی که کودکان با اون درگیر هستند ترس از حیوانات مختلف هست. اما بیشتر از سگ ها میترسند. چراکه معمولا سگ ها صدای بلندی دارند و دندان های تیزی که باعث میشه کودک از دریده شدن بترسه. همچنین رفتار سگ ها غیرقابل پیش بینی هست و همین باعث ترس بیشتر کودکان از سگها میشه.
جالبه بدونید گاهی هم کودکان از سگها ترسی ندارند و می تونند نزدیکشون بروند و یا با اونها بازی کنند اما به دلیل دیدن ترس بزرگترها مخصوصا مادران از سگها و باقی حیوانات، کودکان هم یاد می گیرند که از حیوانات بترسند. برای حل این ترس میتونید اول عکس اون حیوان رو به کودک نشون بدید این عکس ها عموما در حالت های دوست داشتنی و زیبا هستند. و این عکس ها میتونه برای کودکتون جالب باشه. بعد از اینکه کودک کمی با عکس ها ارتباط برقرار کرد و نترسید برای او عروسک سگ یا هر حیوانی که مورد نظرتون هست رو بخرید و در نهایت او رو به جایی که سگ واقعی هست ببرید.
با همراهی خودتون به حیوان نزدیکش کنید و اجازه بدید به حیوان دست بزنه نوازشش کنه. این کارها رو تا جایی تکرار کنید که مطمئن بشید کودکتون دیگر از حیوان نمیترسه. در ضمن سعی کنید احتیاط در مقابل حیوان رو هم به کودک آموزش بدید.
یکی از ترس هایی که کودکان دچار اون هستند ترس از حمام کردن هست. کودک شما ممکنه از سوراخ وان حمام (یا سوراخ راه آب حمام) یا از دوش حمام بترسه. این ترسها با ترس از حمام کردن فرق داره. برای اینکه کودک شما از حمام نترسه میتونید حمام رو تبدیل به جای دوست داشتنی ای کنید.
برای مثال از شامپوهایی استفاده کنید که تیله داره یا درپوش اونها شبیه سر حیوانات یا شخصیت های کارتونی جالب هست. یا میتونید از کتاب های مخصوص حمام که از جنس پلاستیک هستند استفاده کنید. همچنین اردک های پلاستیکی یا چراغ های ضدآب مخصوص حمام رو هم میتونید برای اینکار استفاده کنید. اینکار باعث میشه تا حواس کودک از خود حمام کردن پرت بشه و به بازی بپردازه. تا قبل از سن 5 سالگی با این روش میتونید کودک رو بدون ترس حمام کنید بعد از 5 سالگی باید با حرف زدن و توضیح درباره سوراخ وان یا دوش آب ترس کودک رو از بین ببرید.
اگر در رابطه با حمام کردن نوزاد سوال دارید، این مقاله از شاد آموز رو مطالعه کنید.
تأثیر محیط بر افزایش یا کم شدن نگرانی و ترس کودک
همه میدونیم که محیط تأثیر زیادی روان و ذهنیت همه آدمها داره. کودکان هم تأثیر زیادی از محیطشون میگیرن. و خیلی از نگرانی هاشون هم تحت تأثیر همسالان و جامعه ای هست که در آن قرار دارند. پس خیلی مهمه که محیطی برای کودک فراهم بشه تا بتونه بدون نگرانی و ترس های بی مورد و تهدیدهای ناآگاهانه به کودکی و تجربه کردن بپردازه. البته در نظر گرفتن این مورد هم بسیار مهمه که اکثر کودکان هنگامی که در کنار همسالانشون و در بستر مناسب و امن قرار میگرن خیلی از ترس ها و نگرانی هاشون رفع میشه.
به عنوان مثال مهدکودک ها محیط امنی هستند که هم ابزار های امن برای بازی فراهم میکنن هم مربی آگاهی دارند که در صورت تهدید و ترس غیرمنطقی در کنار کودک قرار میگیره و آرومش میکنه. مرکز پیش دبستانی شادآموز میتونه به شما در زمینه ی فرزندپروری و آموزش کودکان در همه ی زمینه های اجتماعی و مهارتی کمک زیادی بکنه.
شاد آموز را در اینستاگرام دنبال کنید:
منبع: رایس ،ف.فیلیپ، (1390)، رشد انسان، ترجمه دکتر مهشید فروغان
بچم از سگ می ترسه چطوری میتونم این ترسشو از بین ببرم
سلام همراه گرامی
زمانی که ترس کودک از حالت طبیعی خارج شود و باعث شود که او محدود شود و یا در مکانی که آن حیوان وجود دارد نتواند قرار بگیرد، بهتر است در سنین پایین تر این ترس ها برطرف شوند. برای برخورد مناسب با ترس کودک از حیوانات، می توان در شرایط امن و با حضور اولیا و یا شخص مورد اعتماد کودک، کودک را نزدیک حیوان برد و همانطور که خودمان حیوان را نوازش می کنیم کودک را تشویق به نوازش حیوان کنیم.