نقش دوستی با همسالان و هویت اجتماعی کودکان

مدت زمان مطالعه: 10 دقیقه

دوستی کودکان 2 و 3 ساله با همسالان

بچه ها هم مثل همه آدمها نیاز دارند که با کسی بازی کنند که هم سن خودشون باشه و بتونه دنیا رو از نگاه اونها ببینه و حرف هم رو بهتر بفهمند. تأثیر داشتن دوست در کودکی به قدری زیاده که میتونه میزان استقلال کودک در بزرگسالی رو تغییر بده. کودکان نیاز دارند برای اجتماعی شدن عضو گروه ها بشوند و رفتار کردن با بقیه افراد رو یادبگیرند. اکثر افراد، خودشون دوستانشون رو انتخاب میکنند و باهاشون ارتباط برقرار میکنند. کودکان هم از این نوع ارتباط برقرار کردن مستثنا نیستند.

فرایند رشد اجتماعی در کودکان عادی شامل 4 مرحله هست. کودکانی که کمروتر هستند یا مشکلات خانوادگی دارند یا دچار اوتیسم هستند یا از نظر ذهنی و رشدی اختلالی دارند، با تأخیر و کمک متخصص و حضور در مراکز مربوط و انجام تمرین های خاص میتوانند این رشد رو تا حد امکان پیش ببرند. اما کودکان عادی به ترتیب این چهار مرحله رو در پیش میگیرند.

مراحل دوستی کودک 2تا3 سال چیست؟

مرحله اول دوستی کودک: خودهم نشینی کودک

مرحله اول دوستی: خودهم نشینی

کودکان زمانیکه در مرحله شیرخواری و نوپایی هستند یعنی تا حدود یک و نیم سالگی تا دو سال، توجهش صرفا به خودش هست. بچه ها در این سن دوست دارند که در کنار دیگران باشند اما با اونها بازی نمیکنند. دوست دارند در محیطی که بازی میکنند دیگران تنها حضور داشته باشند. علاقشون تنها بازی کردن هست. کودکی که این مرحله رو پشت سر نگذاره، کودک منزوی خواهد بود.

مرحله دوم دوستی کودک: دوستی بدون جنسیت

مرحله دوم: دوستی کودکی (بدون جنسیت)

این مرحله بین 2 تا 7 سالگی کودک اتفاق میفته و به این صورت خواهد بود که کودک توجهی به این که دوستش دختر است یا پسر نداره و به این که با جنسیت خودش همخوانی داره یا نه هم توجهی نمیکنه بلکه تنها علاقه به همراهی با دیگران داره. در این دوستی ها، کودک شروع میکنه به صحبت کردن با طرف مقابلش، اسباب بازی هاش رو تعارف میکنه، گاهی از خودگذشتگی میکنه (البته در سنین نزدیک 7 سال) بازی هایی که شریکی انجام میشوند رو بازی میکنه و نظر دوستش رو هم در نظر می گیره.

مرحله سوم دوستی کودک: دوستی باهم جنس

مرحله سوم: دوستی با هم جنس

در سنین 8 تا 12 سالگی، کودک به مدرسه میره و درکنار تعداد زیادی از هم جنس خودش قرار میگیره. در این دوره، کودک ترجیح میده که با هم جنس خودش بازی کنه (نه برای اهداف جنسی، فقط برای بازی و همراهی). معمولا بین دختران و پسران در این سن ضدیت وجود داره و هرکدوم فکر میکنند جنس مخالف به درد بازی کردن نمیخوره و همدیگر رو تو بازی هاشون راه نمیدهند. البته که در شرایط مختلف و یا بین خواهر و برادرها قطعا بازی هایی صورت میگیره اما اختلاف نظر بین دو 8 ساله ی جنس مخالف زیاده.

مرحله چهارم دوستی کودک: دوستی با همسالان در نوجوانی و بزرگسالی

مرحله چهارم: دوستی با همسالان در نوجوانی و بزرگسالی

در این مرحله که از سن 12 سالگی شروع میشه، فرد به دنبال دوستی و حس خوبی که رابطه اجتماعی به او میده در هر دو جنس میگرده و ممکنه در بعضی شرایط و موقعیت ها با هم جنس خودش احساس راحتی بکنه و با هم جنسش شریک بشه یا با جنس مخالفش شروع به انجام فعالیتی بکنه. هر چه سن فرد در این مرحله بالاتر بره شروع میکنه به پیدا کردن جفت و با جنس مخالفش رابطه احساسی برقرار میکنه.

دوستی در 2 ساله ها چگونه است؟

بچه های 2 ساله دوست دارند در کنار دیگران بازی کنند ولی با اونها بازی نمیکنند. به این معنی که اگر چند کودک دو ساله کنار هم باشند معمولا اونها با اسباب بازی خودشون به طور انفرادی بازی میکنند و بازی جمعی را دوست ندارند. اما به مرور زمان و همین که بزرگ تر شوند، معیارهایی رو برای انتهاب هم بازی در نظر میگیرند. معمولا مهمترین معیارشون آشنا بودن با هم بازی هست. دوقلو ها رابطه بیشتری باهم دارند تا با بچه ها یا افرادی که نمیشناسنشون. اما همانطور که گفته شد به مرور اجتماعی تر میشوند و ارتباط بیشتری برقرار میکنند. در این سن جنس مخالف و هم جنس برای کودک فرقی ندارد و بیشترین ملاک برای دوست شدن با افراد آشنا بودن آنهاست.

بچه های دو ساله، اگر ببینند که اسباب بازیشون دست کسیه و داره با اون بازی میکنه یا کسی دست به وسایلشون زده با چنگ زدن و کتک زدن واکنش نشان میدهند. این کتک یا چنگ زدن به معنی خشونت یا ناراحت کردن طرف مقابل نیست و فقط میخواهند اعتراضشان را نشان دهند. آنها در این شرایط تنها به (ماشین من) (اسباب بازی من) فکر میکنند.

دوستی در 3 ساله ها چگونه است؟

با افزایش سن فعالیت انفرادی در کودکان کم میشه و کودکان دیگر را هنگام بازی فقط تماشا نمیکنند. رفتار های اجتماعی در اونها بیشتر میشه و بازی های دونفره انجام میدهند. رفتارهای پرخاشگرانه در اونها کم میشه و بیشتر میتوانند با افراد دیگه کنار بیایند. بازی های گروهی در این سن آغاز میشه با رشد زبان میتوانند بهتر ارتباط برقرار کنند. رشد زبان در حین بازی های کودکان تقویت هم میشه چون در کنار بازی باهم گفت و گو نیز میکنند. در این گروه ها، اعضا میتوانند دائم در حال تغییر باشند و دوستی ها کوتاه مدت هست.

راهکارهای پیدا کردن دوست

بعضی از کودکان باانرژی تر از بقیه هستند و توانایی های اجتماعی بیشتری دارند. به همین دلیل به راحتی با دیگران صمیمی میشوند. این کودکان دوستان زیادی پیدا می کنند و در هر جمعی کسی هست که با او خودشان را سرگرم کنند. این کودکان در محیطهایی که همسالانشان هستند مثل مهد کودک هم میتواند با دیگران دوست باشند و بازی کنند. اما در مقابل بعضی کودکان هستند که ارتباط زیادی با کسی برقرار نمی کنند و با کسی دوست نمی شوند. این کودکان علاقه به پنهان کردن خودشان در جمعها دارند و دوستان محدودی دارند. در این شرایط میتوانید اجازه دهید که دوستان کودکتان به خانه شما بیایند و ساعاتی رو با کودک به بازی بگذرانند.

دعوت دوستان کودک به خانه

فرزندتون رو تشویق کنید که به گروه های جالب و طبیعت گردی و بازی های مشارکتی بپیونده در این مورد هم باید گروه ها مورد اطمینان باشند و نظارت یک نفر بزرگتر رو به همراه داشته باشد همچنین ترغیب کودک نباید با زور و اجبار همراه باشد و بهتر است که به طور غیر مستقیم کودک را ترغیب کنید. چراکه اگر مستقیما کاری رو به کودک بگویید ممکن است جنبه دستور بگیرد و کودک از انجام آن سرباز زند. در اینصورت نتیجه کار برعکس خواهد بود.

اگر دوستانش به خانه آمدند یا در محیطی در کنار هم قرار گرفتند هیچ گاه کودکتان را تحقیر نکنید و از تنبیه او در مقابل دیگران مخصوصا دوستانش خودداری کنید. این کار باعث دوری کودک از شما و یا مراقبانش می شود و دیگر تمایلی به بودن در کنار دوستانش هم نخواهد داشت.

کلمات هم روی کودک تاثیر زیادی دارد. کلماتی مثل بی عرضه و خسیس و دست و پا چلفتی باعث می شود کودک باور کند که این ویژگی ها را دارد. و به مرور زمان این ویژگیها را در رفتارش نشان خواهد داد و هیچ تمایلی هم برای تغییرآنها نخواهد داشت.

بعضی از کودکان با تماس تلفنی می توانند ارتباط بیشتری برقرار کنند یا در شرایطی هستند که تماس تلفنی راه مناسبی برای برقراری ارتباط با دیگران است. پس به او اجازه دهید در زمان مناسب و در حد مقبول از تلفن برای ارتباط با دوستانش استفاده کند.

از راه های دیگری که میتوانید برای دوست پیدا کردن یا تشویق کودکتان به ارتباط با دیگران و مخصوصا دوستانش استفاده کنید این هست که به کودک مسئولیت های بی اندازه و یا کلاس های بسیار زیاد ندهید تا کودک وقتی برای بازی با دوستانش داشته باشد.

در این سنین بیشترین مسئولیت های کودک رو کلاس های مختلف زبان و موسیقی و نقاشی پرمیکنه که بهتره برای اینکار مرکزی رو انتخاب کنید که همراه با یاددادن این مهارت ها بتواند به کودک مهارت های اجتماعی و دوست پیدا کردن رو یادبده و همچنین حضور همسالان و شرایط مناسب برای دوستی رو فراهم کند.

کودکان گاهی دوست دارند لباسهای شبیه به دوستان خودشان بپوشند اینکار باعث میشود تا راحتتر به گروه وارد شوند و حس شباهت بیشتری از هر نظر با دوستانشون داشته باشند.

کودکان با همین معیار ساده حس برتری یا کمتری پیدا خواهند کرد و روی ارتباط گروهیشان تاثیر دارد. برای همه پیش میاید که رابطه دوستانه اش در حال از بین رفتن باشد. برای کودکان هم همینطور است. پس در این شرایط به جای گفتن عیبی نداره حالا یک دوست دیگر پیدا میکنی بهتر است به او کمک کنید تا مشکلش را حل کند و اگر مقصر ماجراست عذرخواهی کند.

بدون جبهه گیری یا رفتار عجولانه به کودک کمک کنید تا دوستیش را دوباره برگرداند یا با اتمامش به درستی کنار بیاید. مداخله درست زمانی لازمه که کودکان با هیچ راهی نمیتوانند درست تصمیم بگیرند و با هم به تفاهم برسند و درحال دعوا کردن هستند در این شرایط بهتره که با خونسردی و مهربانی مشکل رو ازشون بپرسید و کمک کنید تا راه حل درست رو پیدا کنند و در مرحله ای که مطمئن شدید باهم مشکلی ندارند اجازه بدهید خودشان به تنهایی باهم بازی کنند.

در ادامه ی این مطلب میتوانید دوستی ها در 5تا6 سالگی از شاد آموز را بخوانید.

تأثیر مهدکودک بر دوستی چگونه است؟

کودکان 2 و 3 ساله میتوانند در مهد کودک ها با افراد بیشتری در ارتباط باشند و ویژگی های شخصیتی بیشتری رو بشناسند و خودشان را محک بزنند. همچنین به دلیل گفت و گوی زیاد بین اونها زبان و تکلم اونها هم به میزان قابل توجهی تقویت میشه. ممکنه بعضی کودکان در بازی ها همچنان خشونت نشان دهند که این مسئله با نظارت مربی و تقویت رفتارهای درست و مثبت قابل حل خواهد بود. پس از این جهت نگرانی و ناراحتی ای کودک رو تهدید نخواهد کرد. مرکز پیش دبستانی شادآموز با فراهم کردن شرایط مناسب برای شکل گیری دوستی و نظارت بر رفتار کودک میتواند به شما در جهت اجتماعی شدن کودکتان کمک کند.

شاد آموز را در اینستاگرام دنبال کنید:

منبع: رایس، ف. فیلیپ، (1390) رشد انسان، ترجمه دکتر مهشید فروغان