مدت زمان مطالعه 7 دقیقه
لبخند کودکان قلب والدین را گرم میکند. اما اوضاع همیشه این طور نمی‌ماند. کودکان نوپا تا سن پیش‌دبستانی ممکن است دچار مشکل خودکنترلی باشند و نتوانند خواسته خود را به آرامی، بدون فریاد زدن، و شاید کتک زدن و جیغ کشیدن بیان کنند. پرخاشگری کودک 3 ساله مشکل رایجی است که بسیاری از والدین را نگران میکند. در ادامه علل، راهکارهای و نشانه‌های نیاز به مداخله برای درمان عصبانیت در کودکان را بررسی می‌کنیم.
ویژگیهای رفتاری کودک پرخاشگر چیست؟
همه کودکان نوپا تا پیش‌دبستانی گاهی اوقات اسباب‌بازی همبازی خود برمی‌دارند یا به طرز سرسام‌آور جیغ می‌کشند. علت پرخاشگری کودکان زیر 3 سال موارد مختلفی است که نیازمند بررسی و دقت در مواقع پرخاشگری کودک سه ساله می باشد. بنابراین، مشاهده گاه‌به‌گاه این رفتارها طبیعی است. اما کودکی که مشکل جدی پرخاشگری دارد، معمولاً به این شکل رفتار میکند:
-
- به دفعات در طول روز عصبانی میشود.
- بسیار تحریکپذیر یا تکانشی است.
- به آسانی ناامید میشود و طیف توجه کوتاهی دارد.
- به سایر کودکان یا بزرگسالان حمله فیزیکی میکند، گاز میگیرد و کتک میزند.
- در مهدکودک یا مدرسه عملکرد ضعیفی دارد یا نمی‌تواند در فعالیتهای گروهی سازماندهی‌شده شرکت کند.
- در شرکت در موقعیت‌های اجتماعی و دوست‌یابی مشکل دارد.
- دائماً با اعضای خانواده دعوا میکند و در برابر اقتدار والدین مقاومت میکند.
علل پرخاشگری کودک 3 ساله
آیا باید نگران کودکی که دیگران را کتک می زند بود؟
فرزندم بچه های دیگر را کتک می زند، لگد می زند و گاز می گیرد. آیا باید نگرانش باشم؟
نترسید بابررسی دقیق تر متوجه می شوید این رفتارهای کودک همیشه هم غیرطبیعی نیستند. رفتار پرخاشگرانه بخشی طبیعی از رشد عاطفی و رفتاری است و تقریباً هر کودکی وقتی تحت تأثیر احساسات شدید قرار می گیرد کتک می زند، لگد می زند و جیغ می کشد. با این حال، اگر کودک سه ساله ی شما بیشتر اوقات پرخاشگر است یا اینکه هر لحظه ای ممکن است پرخاشگری کند، این موضوع را به عنوان اینکه “بچه است و اشکالی ندارد” نادیده نگیرید.
علت پرخاشگری کودکان زیر 3 سال با زیر نظر داشتن آنها در بازه ی زمانی کوتاهی مشخص می شود که پرخاشگری کودک سه ساله چه زمانی اوج می گیرد و شاید بهانه گیری و پرخاشگری او دلیلی مانند طلاق والدین، دوری از یکی از والدین یا مراقبش باشد.
او کم کم با بزرگ تر شدنش می فهمد که می تواند به جای پاهایش از کلمات استفاده کند. رسیدن به این مرحله نیاز به آموزش غیر مستقیم از طرف والدین دارد. روش مستقیم و صرفا تذکر دادن و یا داد زدن بر سر کودک نتیجه ی معکوس در تربیت کودک دارد. بین سنین 2 تا 5 سالگی، دایره لغات و مهارت های دستور زبان کودک به سرعت رشد می کند، و او از آزمون و خطا (و راهنمایی بزرگسالان) می آموزد که با صحبت کردن در مورد اختلافاتش، نتایج بهتری به دست می آورد تا از کندن موهای همبازی اش و قلدری کردن!
علت پرخاشگری کودک سه ساله چیست؟
شایع‌ترین دلایل پرخاشگری کودکان زیر 3 سال و 3 سال که موجب بروز رفتار پرخاشگرانه در آنها میشود عبارتند از:
-
- نیاز به جلب توجه والدین
- تنشهای خانوادگی و الگوبرداری از خانواده
- عدم ارضای صحیح نیازهای کودک و نه شنیدن مداوم از والدین
- تلاش برای گرفتن اسباببازیها، انجام یک فعالیت یا خوردن غذاهای خاص
- مخالفت با دستور یا برنامه والدین در آن لحظه یا مخالفت با یک روال معمول مانند حمام رفتن
کودک در این سن هنوز نحوه بیان درست نیازها یا عقاید خود را نمی‌داند. به عبارت دیگر، در این سن مهارت کنترل تکانه‌ها و حل تعارضات هنوز به قدر کافی در او رشد نیافته است. بنابراین، این رفتارهای تهاجمی برای کودکان 2-4 ساله طبیعی است. پرخاشگری در کودکان ممکن است تا 3 سالگی به اوج خود برسد، اما معمولاً بعد از 4 سالگی شروع به کاهش میکند.
راهکارهایی برای درمان پرخاشگری کودک
7 راهکار برای درمان پرخاشگری کودکان سه ساله
کودک تا یک سالگی مفهومی از پرخاشگری در ذهن ندارد و اگر رفتاری مانند کشیدن مو از او سر بزند، صرفاً به دلیل شیطنت و هیجان‌های مربوط به سن اوست. در واقع، او در این سن آگاهانه در پی آسیب رساندن به دیگران و تخلیه خشم نیست. از دو سالگی به بعد کودک یادمی‌گیرد نیازهای برآورده نشده خود را به شکل خشم بروز دهد. مقاله ی پرخاشگری کودک 2 ساله را بخوانید. عدم برخورد مناسب از سوی والدین با عصبانیت کودک نوپا می‌تواند باعث تثبیت این الگوی رفتاری در او شود. درمان پرخاشگری کودکان سه ساله نیازمند توجه و دقت بر آنها برای کشف علت پرخاشگری کودکان زیر 3 سال و بزرگ تر است. کشف این دلایل را بالاتر توضیح دادیم.
برای کنترل پرخاشگری کودک سه ساله از راهکارهای زیر کمک بگیرید:
-
تلافی‌جویی و کتک زدن ممنوع
مشاهده رفتارهای پرخاش‌جویانه از سوی فرزند برای برخی از والدین سخت است و شاید گاهی وسوسه می‌شوید که مقابله به مثل کنید تا او طعم رفتار خود را بچشد. اما تنبیه بدنی و داد کشیدن، رفتار درست را به کودک یاد نمی‌دهد؛ بلکه به او این مجوز را میدهد که اگر با چیز نامطلوبی از سوی دیگران روبه‌رو شد می‌تواند پرخاشگری کند.
اگر در برابر رفتارهای فرزندتان احساس خشم میکنید، چند دقیقه‌ای از او دور شوید تا بر خود مسلط شوید. همچنین، محروم‌سازی از علایق می‌تواند جایگزین خوبی برای تنبیه بدنی باشد. هر بار که با بدرفتاری کودک مواجه می‌شوید، متناسب با سن، او را چند دقیقه از بازی با اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش یا تماشای تلویزیون محروم کنید. علت پرخاشگری کودک سه ساله گاهی همین رفتارهای تلافی جویانه ی ما والدین است که ناخودآگاه ممکن است نسبت به رفتار کودک واکنش نشان دهیم.
-
رفتار درست را به او آموزش دهید
پرخاشگری کودک 3 ساله می‌تواند ناشی از عدم آگاهی از قوانین باشد. به فرزندتان یاد دهید که به جای دعوا کردن، چطور قاطعانه نه بگوید و از قلدرها دوری کند. قوانین خانه و اجتماع را به او آموزش دهید. به او آموزش دهید که ما یکدیگر و به خصوص بچه‌های کوچک را کتک نمی‌زنیم. هر بار که از قوانین تخطی کرد، یک دقیقه اخراج از بازی می‌تواند به او رفتار درست را آموزش دهد.
-
الگو باشید
شما باید در موقعیت‌های مختلف الگوی خوبی برای فرزندتان باشید. اجازه دهید فرزندتان ببیند که شما در موقعیت‌های ناامیدکننده می‌توانید آرامش خود را حفظ کنید. برای مثال، بگویید: “نمی‌توانم آن لباس قرمزم را پیدا کنم. خیلی بد شد. دوست داشتم امروز آن را بپوشم. ولی انگار باید به جای آن، لباس دیگری بپوشم تا بعداً آن را پیدا کنم.”
-
یکسان رفتار کنید
سعی کنید در برابر پرخاشگری کودک 3 ساله همیشه به شکل قابل پیش‌بینی رفتار کنید. از داشتن یک سری قوانین در خانه و قوانین متضاد در خانه دیگران یا پارک و محیطهای اجتماعی خودداری کنید. این تناقض باعث میشود فرزندتان گیج شود و متوجه رفتار درست نشود.
-
در مورد احساسش با او حرف بزنید
زمانی که فرزندتان کمی آرام شد، با او به مهربانی در مورد چیزی که او را عصبانی کرد، صحبت کنید: “چه چیزی باعث شد از دست علی ناراحت شوی؟” به او توضیح دهید که عصبانی شدن یک احساس طبیعی است، اما هل دادن، کتک زدن و گاز گرفتن کار درستی نیست. با هم در مورد راه‌های بهتری برای حل مشکل با دوستش و کنترل خشم صحبت کنید. به او یاد دهید که هنگام خشم، نفس عمیق بکشد یا خواسته‌اش را با کلمات بهتر بیان کند.
-
زمان تماشای تلویزیون را محدود کنید
برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که تماشای زیاد تلویزیون بر رفتار کودک تاثیر می‌گذارد. با مشغول کردن او به یک فعالیت مهیج و شاد، زمان استفاده از تبلت یا تماشای تلویزیون را کاهش دهید. کودکان زیر پنج سال به حداقل به سه ساعت فعالیت بدنی در طول روز نیاز دارند.
-
رفتارهای خوب او را تشویق کنید
با تشویق رفتارهای خوب و عملکرد درست، به سادگی پرخاشگری کودک 3 ساله را متوقف کنید. کودکان مطابق با همان صفتی رفتار می‌کنند که والدین به آنها می‌دهند. اگر همیشه به او می‌گویید “تو خیلی عصبی و پرخاشگر هستی”، او به همین شیوه رفتار خواهد کرد. در عوض، در موقعیت‌هایی که صبور و آرام است، او را تشویق کنید. وقتی صبورانه در صف تاب‌بازی منتظر می‌ماند، یا وقتی اسباب‌بازی دوستش را به او پس میدهد، به او بگویید: “خیلی مهربان هستی که اجازه دادی دوستت اول بازی کند.”
چه زمانی باید نگران عصبانیت کودکان بود؟
در بسیاری از موارد با افزایش سن، کودک می‌تواند بر خشم خود غلبه کند و رفتارهای پرخشگرانه کاهش پیدا میکند. مشاهده پرخاشگری کودک 3 ساله در بیش از یک موقعیت مانند خانه، مدرسه و رویدادهای اجتماعی یا فعالیتهای ورزشی نشان‌دهنده نیاز به مداخله از سوی والدین، و در شرایط شدید، مداخله از سوی روانشناس کودک است. در صورتی که نشانه‌های زیر را در فرزند خود مشاهده میکنید، با یک روانشناس صحبت کنید:
- هر روز یا اغلب روزهای رخ میدهد.
- شدید است، و به خود و دیگران آسیب میزند.
- مانع رشد و پرورش او در محیطهای اجتماعی شده است.
- با فعالیتهای لذتبخش در محیط خانواده و مهدکودک تداخل پیدا کرده است.
- با افزایش سن، تشدید شده است.
- پرخاشگری او به خودش معطوف شده است، خودش را میزند یا در مورد خودش به شکل منفی حرف میزند.
ما در شادآموز بر آنیم که به رشد و پرورش کودکان سالم و شاد کمک کنیم. به نظر شما دلیل پرخاشگری کودک 3 ساله چیست؟ شما از چه راهکاری برای کنترل خشم فرزندتان استفاده کرده‌اید؟ نظرات و پیشنهادات خود را در رابطه با خشم و عصبانیت در کودکان با ما در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.
ما را در اینستاگرام دنبال کنید:
منابع:
پسرم دائما دوستاشو کتک می زنه برای منع ازین کار براش جایزه درنظر گرفتم ولی تاثیری نداشته پرخاشگری کودک تو سن زیر سه سال طبیعیه؟
سلام همراه گرامی
باید موقعیت ها و دلایلی که کودک پرخاشگری می کند رو بررسی و ریشه یابی کنید. سپس با مشخص کردن حد و حدود برای کودک، او را تشویق کنید.
سلام دخترم تا ۳سالش شده اما از تقریبا۷ماه پیش خیلی عصبی و اخمو شده.با هیچ کس از اعضای خانواده(مادر بزرگ و پدر بزرگ.عمو.عمه.و به طور کلی به جز دوستهاش)با هیچ کس ارتباط برقرار نمیکنه و همش اخم میکنه و فرار میکنه یا برای مدت کوتاهی آروم هست.در ضمن اوضاع خونه همیشه آرومه و هیچ وقت تنشی وجود نداشته بین من و پدرش.مگر شرایطی ک دعواش کردم.خیلی نگرانم کمکم کنید لطفا.
همراه عزیز شادآموز سلام
همه والدین دوست دارند که فرزندشون بتونه با اطرافیان ارتباط خوبی برقرار کنه اما قبل از این باید ببینیم چقدر الگوی مناسب برای یادگیری ارتباط مناسب داشته تا یادگیری مشاهده ای اتفاق بیفته.
اما در مورد فرزند دلبندتون لازمه که موارد رفتاری هیجانی دیگری هم بررسی بشن و سبک فرزندپروری شما و میزان بایدها و نبایدها تون سنجیده بشه تا بشه تشخیص صحیح و در نتیجه راهکار شخصی و تخصصی داشت.
در اینگونه موارد ارزیابی هیجانی عاطفی توسط روانشناس متخصص در حوزه کودک و پیرو اون بازی درمانی می‌تونه کمک کننده باشه. برای کسب اطلاعات بیشتر و راهنمایی تخصصی در این خصوص میتونید در دایرکت اینستاگرام برامون پیام بزارید.
سلام پسرم سه سالشه ویه مدته خیلی لجباز وبهونه گیرشده وخیلی سریع وبدون دلیل گریه میکنه وتاساعت هاآروم نمیشه وخیلی هم خودزنی میکنه دستاشوگازمیگیره بایدچیکارکنم خیلی نگرانم
سلام همراه عزیز؛
حتما ابتدا چکاپ پزشکی انجام بدید. خیلی وقتها رفتارهای اینچنینی ممکنه ناشی از مشکل فیزولوژیکی در کودک باشه. اگر نتیجه ی چکاپ پزشکی سلامتی کامل بود، ممکنه رفتارهای پرخاشگرانه ی کودک ناشی از سبک فرزندپروری باشه و کودک اینگونه رفتارها رو به منظور ابراز ناراحتی اش نشان دهد. باید کودک شیوه ی درستی برای بیان احساساتش یاد بگیرد. مانند توصیف احساس او و استفاده از داستان و نمایش و نقاشی می توانید این کار را انجام دهید. در گام بعدی استفاده از نام گذاری احساس در موقعیت می تواند کمک کننده باشد.
در نهایت اگر دیدید راهکارهای گفته شده تاثیرگذار نیستند، برای دریافت کمک تخصصی تر و راهکارهای فردی به روانشناس کودک مراجعه نمایید.
سلام دخترم تازه داره سه ساله میشه به شدت وابسته تاب ریلکسی هستش و جدیدا خیلی عصبی و پرخاشگر شده و تا صبح چندین بار بیدارمیشه و میره داخل تاب میخوابه و ماهم محبوریم که تاب بدهیم لطفا کمک کنید
سلام همراه عزیز شادآموز
روز بخیر
هر کودکی در روند رشدش ممکنه به چیزی وابستگی پیدا کنه مثل عروسک، پتو خودش و یا تاب ریلکسی.
برای ترک وابستگی باید قبل از حذف اون، یک چیز جدید رو با اون همراه کنیم تا براش لذت بخش بشه، مثلا شما میتونید یک عروسک پارچه ای رو براش داخل تاب بزارید که با اون بازی کنه یا هر وسیله دیگه ای که فکر میکنید برای فرزندتون جذاب و آرامبخش هست. از موسیقی آرامبخش هم کمک بگیرید و به مرور ابتدا در طول روز اون رو یک بار روی تختش بخوابونید و بعد از گذشت یک ماه که این عادت تثبیت شد با حذف تاب خواب شب رو هم به تخت منتقل کنید البته همراه با موسیقی آرامبخش و وسیله‌ی جذابی که در تاب داشت. طبیعیه که تا یک هفته بی قراری داشته باشه، تحمل کنید، سرزنش نکنید و با ماساژ دادن کودک او را آروم کنید.
در مواقع پرخاشگری کودک هم شما آرامش خودتون رو حفظ کنید و با هم به دنبال علت آن و آرام کردن کودک گام بردارید. از تکنیک تنفس شکمی هم میتونید استفاده کنید.
سلام وقت بخیر پسر من دو هفته مونده بود به تولد سه سالگیش کل اخلاقش تغییر کرد دیگه انگار نمیشناسمش همش در حال خرابکاریه وسایلو میشکنه دادو بیداد میکنه هر وقت بهش میگ فلان کارو نکن بدتر انجام میده جای میریم تو خیابون دستامو نمیگیره و فرار میکنه یبار یکم مونده بود تصاددف کنه از دستم فرار کرد تو جاده مثل پرنده ای که انگار از قفس ازاد شده مهمونی میریم کلا باید دنبالش باشم همه جارو بهم میریزه دادو بیداد میکنه جیغ میزنه البته تنش زیادی تو خونه داریم خودمم وسواس تمیزی دارم و موقعهای که پسرم خرابکاری میکنه نمیتونم خودمو کنترل کنم تنبیهش میکنم با یه سیلی اروم میشه دو دقیقه بعدش دوباره شروع میکنه خیلی کلافم نمیدونم چکار بکنم واقعا کم اوردم گاهی اوقات همش گریه میکنم از بس کم میارم در برابرش..