مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه
کودکان در هر سنی طرز تفکر خاص خودشون رو دارن و میزان درک و فهمشون از جهان بیرون تغییر میکنه. برای اینکه بتونیم فرزندانی تربیت کنیم که مهارت های تفکر و کارآیی بیشتری داشته باشن لازمه که از طرز تفکرشون باخبر باشیم تا هم بتونیم بهشون در درست شناختن جهان پیرامون کمک کنیم هم برای خودمون انجام رفتار صحیح با کودکان آسان بشه. طرز تفکر کودکان 2تا3 سال را در این مقاله بخوانید.
کودکان از چه زمانی برای تفکر منطقی آماده هستند؟
کودکان از 2سالگی تا 7سالگی در مرحله ای از تفکر قرار میگیرن که در اون برای تفکر منطقی آماده میشن و در پایان این مرحله رشدی و با مدرسه رفتن میتونن منطقی فکر کنن و هر چیزی رو همون طور که هست درک کنن. بنابراین توقع تفکر منطقی از کودکان زیر 7 سال کار درستی نیست و باعث تحت فشار قرار دادن کودک میشه و تأثیرات منفی داره.
در این سنین کودک بده بستان نمادی با جهان بیرون پیدا میکنه. به این معنا که به جای اینکه کاری رو واقعی انجام بدن در ذهن و تصوراتشون به صورت خیالی اون رو انجام میدن. به عنوان مثال برای آشپزی کردن؛ به جای اینکه با قابلمه و مواد غذایی واقعی به پختن غذا بپردازه و در نهایت غذای واقعی آماده کنه با اسباب بازی هاش طوری رفتار میکنه که انگار با اونها داره غذا میپزه و در تصوراتش غذای خوبی رو آماده میکنه و ممکنه از شما توقع داشته باشه که اون رو بخورید و نظرتون رو بگید!
یکی از مهارت های بسیار مهمی که در این سنین یاد میگیرن توانایی صحبت کردن است که کودک 5 تا 6 ساله اون رو به خوبی یاد گرفته و شروع میکنه به نام گذاری برای اشیا و هر چیزی در اطرافش میبینه.
بازی نمادی چیست؟
بازی نمادی از سن 2سالگی شروع میشه و سال به سال هم تغییراتی پیدا میکنه و مدل انجام بازی عوض میشه. به طور مثال کودک 2 ساله میتونه در بازی هاش از خرس اسباب بازی به عنوان مامان استفاده کنه و پیچیدگی در سالهای بعدی باعث میشه که او با استفاده از تقلید که مشخصه بارز این دوران است به کارهایی بپردازه که همانند اونها رو در رفتار بزرگترها دیده.
به طور مثال کودک ممکنه در بازی هاش به تقلید از مادرش آشپزی یا بچه داری کنه یا به تقلید از پدرش به تعمیر وسایل مختلف بپردازه و یا رانندگی کنه. این تقلیدها همگی با وسایل جایگزین انجام میشن یعنی رانندگی کردن با در قابلمه یا بشقاب یا هر چیز گردی ممکنه انجام بشه یا بچه داری کردن با عروسکی که اصلا انسان نیست و یک میمون پارچه ای هست! این نوع بازی ها حدود 6سالگی کمتر میشه اما به طور کامل از بین نمیره و در نهایت در سن 10سالگی از بین میره.
تفکر جادو و موجودات خیالی
تخیل کودکان از سن 3سالگی تا 8سالگی بیشتر و قوی تر میشه. در سن 5 تا 6سالگی مرز خیال و واقعیت برای کودک مشخص نیست. ممکنه در تاریکی چیزی رو ببینن و با روشن شدن چراغ هم باز بر همون باور باشن. یا اهریمن خیالی داستان ها رو واقعی بدونن و ازش تا مدت ها بترسن. هم چنین در این سن بسیار اتفاق میفته که کودک شما داستان ها و اتفاقاتی رو تعریف کنه که هیچ وقت اتفاق نیفتادن و رخ دادنشون بسیار عجیب و دور از ذهن به نظر میاد. و یا با شما از دوست خیالی اش بگه و ساعتها با دوست خیالی اش مشغول بازی باشد. اما باید بدونید که این مسائل تا حدودی طبیعی هستن. حتی کودکان در این سن دوستان خیالی هم دارن اما به مرور زمان این تصورات از بین میره.
تفکر خودمحور در کودکان 5تا6 سال
کودکان در 5 تا 6سالگی محور همه را خودشون میدونن و فکر میکنن دنیا بر مدار خواسته ها و حرکات اونها میگذره. در این سن کودکان به ندرت نظر دیگران رو قبول میکنن و حس میکنن در همه چیز خودشون بهترین تجربه و نظر رو دارن. البته در صورت درک ناتوانیشون از انجام کاری حتما از شما کمک میخوان. هم چنین فکر میکنن که پدیده های خارجی هم برای اونها به وجود اومدن و با خواست و نظر اونها حرکت میکنن. مثلا فکر میکنن که خورشید با حرکت کردن اونها به دنبالشون راه میفته یا اگر امشب حالشون خوب نیست هیچ ستاره ای هم در آسمون وجود نداره. یا پرنده ها برای صحبت کردن با اونها میان و لبه پنجره خونه میشنینن! این تفکرات هم تا 7سالگی از بین میره.
تفکر موجودات زنده در کودکان
کودکان زیر 10 سال تعریف کاملی از موجود زنده ندارن پس کودک 5 یا 6 ساله شما هم تعریف کامل و درستی از موجود زنده نداره و فکر میکنه که همه موجودات زنده هستن و میتونن حرف ها رو بفهمن. معیار مشخصی برای دسته بندی موجودات زنده و غیر زنده وجود نداره و کودک در ذهن خودش با معیار هایی مثل حرکت کردن یا صدا داشتن یا… تصمیم میگیره که موجودی رو زنده بدونه یا خیر.
به طور مثال عروسک های سخنگو موجود زنده هستن و باید به اونها غذا داد و در جای مناسب خواباند یا خورشید چون حرکت میکنه و شبها در آسمون نیست و به خواب میره در نتیجه موجود زنده است.
طبقه بندی کردن کودکان
در ذهن کودکان 5 تا 6 ساله طبقه بندی تعریف گوناگونی داره. به طور مثال بزرگترها گربه هایی رو بر اساس نژاد و سنشون یا مدل گوش هاشون طبقه بندی میکنن اما کودک 5 ساله گربه ها رو بر اساس رنگ ها طبقه بندی میکنه. یا تفاوت چندانی بین میوه ها و سیفی جات قائل نیست. اما برای خواص مختلف ارزش قائل میشن و بر اساس خواص مختلف مواد یا اشیا میتونن دسته بندی کنن. به طور مثال مواد شیرین مثل قند و شیرینی رو در یک دسته قرار میدهند و مواد ترش مثل لواشک و ترشی و آلوچه رو هم دسته بندی جداگانه قرار میدهند.
تمام این ویژگی ها در کودکان طبیعی هست و به مرور زمان از بین میره اما رفتار درست و مناسب با سن و درک کودک اهمیت بالایی داره که ممکنه در محیط خانواده به دلیل مشغله ها یا ناآگاهی از چگونگی برخورد با کودک توسط مراقب مورد غفلت واقع بشه. به همین دلیل بهتره که کودک رو برای کشف و شناخت و پرورش بهتر مهارت ها به مهدکودک ها ببرید و با محیط مناسب و هم چنین حضور هم سالان و راهنمایی مربی آگاه و کاردان به او کمک کنید. مرکز پیش دبستانی شادآموز میتونه در این زمینه کمک بسیار زیادی به شما و کودکتون بکنه.
شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:
منبع: رایس ،ف.فیلیپ،(1390)رشد انسان،ترجمه دکتر مهشید فروغان
تخیل کودک از چه سنی قوی بیشتر میشه
سلام همراه گرامی
تحیل کودکان در سنین 3 تا 8 سالگی شدت پیدا می کند و کودکان در این سنین گاهی دوست حیالی هم دارند.