مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه
13 دلیل تاخیر در سفت شدن ملاج و بررسی اقدامات ضروری
این نقاط و شکافهای نرم روی سر نوزاد شما، امکان رشد مغز او را فراهم میکنند، اما نباید برای همیشه باز بمانند. بسته نشدن ملاج نوزاد از مشکلات مهمی است که نیاز به توجه والدین و رسیدگی پزشکی دارد. اگر احساس می‌کنید ملاج فرزندتان بسته نشده است، با این مطلب همراه باشید.
فونتانل یا ملاج چیست؟
فونتانلها شکافهای پوشیده از غشا در سر نوزادان هستند که فضای بین استخوانهای جمجمه را پوشش میدهند. جمجمه نوزاد از چندین صفحه استخوانی تشکیل شده است که با گذشت زمان، این استخوان‌ها به هم می‌پیوندند و به پوسته‌ای سخت تبدیل می‌شوند که مغز او را احاطه کرده است.
این نقطه نرم بالای سر نوزاد فونتانل قدامی نامیده میشود. نوزادان دارای نقطه نرم دیگری به نام فونتانل خلفی در پشت سر خود نیز هستند. این شکاف کوچکتر است و خیلی زودتر از دیگر ملاج‌ها بسته میشود.
ملاج نوزاد به نظر خیلی آسیب‌پذیر می‌آید. اما به لطف غشای محکمی که آنها را می‌پوشاند، به خوبی محافظت می‌شوند. این بدان معناست که با وجود بسته نشدن ملاج نوزاد می‌توانید به آرامی سر آنها را لمس کنید و خطری در طول شامپو زدن یا نوازش سر، او را تهدید نمی‌کند. فشار دست شما در حدی نیست که ملاج به پایین فشرده شود و مغز آسیب ببیند. مقاله ی حمام کردن نوزاد را بخوانید.
چرا نوزادان ملاج دارند؟
هر چند ملاج باعث اضطراب والدین میشود و آن را دست و پا گیر می‌دانند، اما در واقع نقش مهمی در رشد نوزاد دارد. این نقاط نرم به عبور سادهتر از کانال زایمان کمک میکنند. به همین دلیل است که سر نوزادان پس از تولد کمی تیز است. همچنین، وجود این نقاط نرم به مغز این امکان را میدهند که پس از تولد به رشد خود ادامه دهد و به اندازه مناسب برسد. زود بسته شدن ملاج نوزاد باعث بروز مشکلات مغزی و فشار به مغز، نابینایی و صرع میشود.
علت دیر بسته شدن ملاج نوزاد چیست؟
دلایل زیادی در این مسئله دخیل هستند. گاهی بسته نشدن ملاج نوزاد فقط شامل کمی تاخیر شده است. پزشک می‌تواند موارد طبیعی را از غیرطبیعی تشخیص دهد. موارد غیرطبیعی به دلایل زیر مرتبط می‌شوند:
هایپوتیروئیدی بدو تولد که گاهی بدون علامت و در بسیاری از موارد با خستگی، گریه‌های شدید، یبوست نوزاد، زردی طولانی‌مدت، زبان بزرگ، خشکی پوست و افت دمای نوزاد همراه است. همه نوزادان در بدو تولد غربالگری می‌شوند و در صورت نیاز درمان‌های لازم انجام میشود.
مگانسفالی اولیه یا بزرگ بودن بیش از حد سر نوزاد از دیگر علل دیر بسته شدن ملاج نوزاد است که در معاینات روتین اندازه‌گیری سر مشخص میشود.
سندرم داون با علائمی نظیر تاخیر در سفت شدن ملاج نوزاد همراه است. این سندرم در آزمایشات غربالگری دوران بارداری نیز قابل تشخیص است.
افزایش فشار داخل جمجمه، راشیتیسم یا نرمی استخوان، سندرم آپرت، آکوندروپلازی، تریزومی 13، تریزومی 18، مسمومیت با فلز آلومینیوم، سوتغذیه و کمبود مواد معدنی، سیفلیس مادرزادی و هیدروسفالی از دیگر علل دیر بسته شدن ملاج نوزاد است.
ملاج نوزاد چه زمانی بسته میشود؟
بسته نشدن ملاج نوزاد مشکل بزرگی است. این نقاط نرم نباید برای همیشه روی سر نوزاد باقی بمانند، بلکه استخوانهای جمجمه باید به اندازه کافی مواد معدنی تولید کنند تا این شکاف‌ها به طور کامل پر شوند و استخوان‌ها یکدست شوند. ملاج‌های نوزاد در سنین مختلف بسته می‌شوند.
- چهار ملاج در قسمت پایین در حدود سه تا شش ماهگی
- ملاج خلفی در شش تا دوازده ماهگی
- ملاج قدامی بین 6 تا 18 ماهگی بسته میشود.
در صورت بسته نشدن این ملاج پس از 18 ماهگی باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
از همه واضح‌تر، ملاج قدامی است که می‌توان آن را به شکل یک منطقه منعطف و نرم در قسمت جلویی بالای سر احساس کرد. برای بررسی زود بسته شدن ملاج نوزاد یا بسته نشدن آن، می‌توانید با استفاده از فشار کم انگشت آن را لمس کنید. نگران نباشید، یک غشای انعطاف‌پذیر محکم بین استخوانهای جمجمه وجود دارد.
ملاج برخی از نوزادان بسیار بزرگ و برخی دارای نقاط بسیار کوچک هستند. تفاوت اندازه آنها اصلاً غیرعادی نیست و جای نگرانی نیست. با بزرگ شدن کودک، فونتانلها به تدریج کوچکتر شده و در نهایت بسته می‌شوند. این بدان معنا نیست که سر نوزاد دیگر رشد نخواهد کرد، بلکه به این معنی است که استخوان‌ها محکم‌تر شده و از مغز محافظت میکنند.
اقدامات ضروری برای بسته نشدن ملاج نوزاد
تغذیه نوزاد اهمیت زیادی در زمان بسته شدن ملاجش دارد. نوزاد باید به میزان کافی شیر بخورد و میزان دریافت پروتئین و ویتامین در او کافی باشد تا ملاج او به موقع بسته شود. در بسیاری از موارد دیر بسته شدن ملاج نوزاد به دلیل کمبود ویتامین دی است. بنابراین، ضروری است که والدین روی مصرف به موقع و به اندازه ویتامینهای نوزاد نظارت کافی داشته باشند.
اگر در یک سالگی، ملاج نوزاد به اندازه کافی بسته نشده باشد، توصیه میشود که علاوه بر قطره آد، ویتامین د نیز مصرف شود. قرار دادن نوزاد به مدت یک تا ده دقیقه در روز در آفتاب (بدون وجود مانعی مانند شیشه یا لباس) به جذب ویتامین دی کمک می‌کند.
در صورتی که تمام موارد فوق رعایت شده باشد و در آزمایشات میزان ویتامینهای نوزاد طبیعی باشد، بهتر است به متخصص مغز و اعصاب اطفال مراجعه شود تا تکامل سیستم عصبی کودک بررسی شود.
بسته نشدن ملاج نوزاد پس از 24 ماهگی می‌تواند نشانه بیماری‌های متعددی باشد که تشخیص دقیق آن به آزمایش و بررسی‌های زیاد پزشکی نیاز دارد. معمولا متخصص نورولوژی اطفال درخواست سی تی اسکن، سونوگرافی سر یا MRI مغزی می‌دهد تا علت دقیق آن بررسی شود.
آیا می توانم ملاج کودکم را لمس کنم؟
بله، می توانید به آرامی فونتانل های کودک خود را لمس کنید. اگر انگشتان خود را به آرامی در امتداد سر کودک خود بکشید، احتمالاً می توانید آنها را احساس کنید. پزشک کودک شما نیز به عنوان بخشی از معاینه پزشکی روتین خود، ملاج کودک شما را لمس می کند. تا زمانی که آرام لمس می کنید، هیچ آسیبی به کودک وارد نمی شود.
یک ملاج طبیعی چگونه است؟
فونتانل کودک شما باید نرم و صاف باشد. اگر به آرامی یک فونتانل را لمس می کنید، و یک ضربان زیر دستتان احساس می کنید کاملا طبیعی است. اگر ملاج کودک تغییر کرد، یا با حالت معمول تفاوت داشت، به پزشک یا ماما خود نشان دهید زیرا ممکن است نشانه‌ای از این باشد که ممکن است سلامت کودک شما نیاز به بررسی دارد.
ملاج فرورفته نشانه ی چیست؟
اگر متوجه شدید که فونتانل کودکتان گود یا فرورفته است، ممکن است نوزادتان دچار کم آبی شده باشد. علاوه بر این نشانه، ممکن است قبل از فرورفتن فونتانل‌های کودک، علائم دیگری از کم‌آبی را نیز در کودک خود مشاهده کنید.
سایر علائم کم آبی بدن عبارتند از:
- نوزاد پوشک خیس کمتری دارد
- خوب تغذیه نمی کند
- از دست دادن مایعات ناشی از استفراغ یا اسهال
- تعریق زیاد در هوای بسیار گرم
- کم هوشیاری یا فلاپی بودن
ملاج برآمده نشانه ی چیست؟
فونتانل برآمده یا متورم ممکن است نشانه تعدادی از شرایط جدی اما نادر از جمله مننژیت یا آنسفالیت (عفونت در مغز)، خونریزی مغزی (خونریزی در مغز)، هیدروسفالی، آبسه یا علت دیگری افزایش فشار در مغز باشد.
اگر فکر می کنید که فونتانل کودک شما برآمده یا فرو رفته است، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
اگر ملاج خیلی زود بسته شود به چه معناست؟
فونتانل های کودک شما ممکن است زود بسته شوند. این امر ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. ممکن است کودک شما پرکاری تیروئید (سطوح بالای هورمون تیروئید) یا هیپرپاراتیروئیدیسم (سطح بالای هورمون پاراتیروئید) داشته باشد. یکی دیگر از علل بسته شدن زودرس فونتانل شرایطی است که به نام کرانیوسینوستوزیس شناخته می شود. کرانیوسینوستوز زمانی اتفاق می افتد که یک یا چند مفصل فیبری (بخیه) بین صفحات استخوانی در جمجمه نوزاد خیلی زود، قبل از اینکه رشد مغز به پایان برسد، به هم می پیوندند. همانطور که مغز به رشد خود ادامه می دهد، از داخل به جمجمه فشار می آورد اما نمی تواند به ناحیه بسته گسترش یابد. این باعث می شود جمجمه شکل غیر معمولی پیدا کند.
اگر متوجه شدید که فونتانل‌های کودکتان زود بسته شده‌اند، اگر می‌توانید برآمدگی در جمجمه کودکتان احساس کنید، یا اگر فکر می‌کنید سر نوزادتان شکل غیرعادی دارد، کودکتان را نزد پزشک عمومی یا پزشک اطفال ببرید.
مطالب مرتبط:
چگونه می توان به نوزاد آب داد؟
اگر ملاج بسته نشود چه؟
فونتانل های کودک شما ممکن است به دلایل مختلف به موقع بسته نشود. دلایل رایج برای تاخیر در بسته شدن فونتانل عبارتند از کم کاری مادرزادی تیروئید (کم شدن هورمون تیروئید از بدو تولد)، سندرم داون، افزایش فشار داخل مغز، راشیتیسم و ماکروسفالی خانوادگی (یک تمایل ژنتیکی به داشتن سر بزرگ).
اگر یک یا هر دو فونتانل کودک شما در سن 2 سالگی بسته نشده است، با پزشک عمومی یا پزشک اطفال خود صحبت کنید.
سخن آخر
وجود ملاج کاملاً طبیعی است و برای رشد طبیعی سر نوزاد ضروری هستند. غالبا، والدین نباید نگران ملاج نوزاد باشند. در اکثر موارد، همه چیز به خوبی پیش می‌رود و طبیعت کار خود را به درستی انجام می‌دهد. با این حال، همیشه بهتر است علائمی نظیر فرورفتگی یا برآمدگی بیش از حد ملاج و دیر بسته شدن ملاج را زیر نظر داشته باشید.
اگر نگران شکل سر یا بسته نشدن ملاج نوزاد هستید و فکر می‌کنید ممکن است به مراقبت‌های پزشکی نیاز داشته باشند، با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید. نظرات و سوالات خود را در بخش نظرات این پست با ما به اشتراک بگذارید.
شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:
منبع:
مقالتون رو خوندم من سر بچه اولم کلی دکتر رفتم ملاج دخترم نرم بود و مارو نگران کرده بود عوارض بسته شدن ملاج نوزاد به جز اینایی که گفتید ممکنه وراثتی هم باشه
عزیزم میشه بگی ملاج دخترتون کی بسته شد
سلام ملاج پیشانی دخترم در پنج ماه نیم بسته شده ایا نیاز به عمل دارد مرسی ک جوابم دهید
سلام من یک پسر ۸روزه دارم بردم بهداشت برای آزمایش کف پا و بعداز کنترل دکتر عمومی گفته ملاجش بیشتر بازه وفرو رفته ای و برآمده ای احساس نمی کنم وحالا بچه هم بسیار طبیعی است آیا باید نگران بود
سلام ملاج دختر من ٢ سال ٤ ماه داره هنوز بسته نشده دکتر آزمایش تیروئید نوشت خدا رو شکر مشکلی نداشت ولی هنوز بسته نشده باید چیکار کنیم?