مدت زمان مطالعه: 3 دقیقه
تفکر خلاق چیست و چه کاربردی دارد؟
تفکر خلاق به توانایی ارائه رویکردها و ایده‌های جدید گفته می‌شود. این نوع تفکر به استفاده از توانایی‌ها و مهارت‌ها برای رسیدن به راهکار یک مشکل جدید منجر می‌شود. در واقع، کودکی که دارای این مهارت است می‌تواند به مسائل از دید متفاوتی نگاه کند و از روش مناسب برای ارزیابی و تدوین راهکار جهت حل مشکل استفاده کند و کودک قادر است تا تصاویر کوچک‌تر را به هم متصل کرده و تصویر بزرگ‌تر و جامع‌تر را ببیند. از این رو، کاملاً ضرورت دارد که این مهارت در مراحل اولیه رشد کودک تقویت شود تا در بزرگسالی بتوان به طور مؤثر از آن استفاده کرد.
تفکر خلاق می‌تواند توانایی‌های شناختی مغز را بهبود بخشد و به اکتساب مهارت جدید بیانجامد. برای مثال، کودک ممکن است در موسیقی مهارت ویژه‌ای کسب کند و این مهارت به ایجاد پیوندهای قوی‌تری بین دو نیمکره مغز می‌انجامد. طبق تحقیقات، تفکر خلاق می‌تواند به مغز ما کمک کند تا مسیرهای عصبی جدیدی را شکل داده و مفاهیم جدید را بیاموزد.
بدین ترتیب، چرایی آموزش تفکر خلاق به کودکان واضح است: این مهارت به سلامت عاطفی و مغزی قوی‌تر منجر می‌شود. ترمز روی خلاقیت و نوآوری در آموزش به کودک اهمیت دارد، زیرا بسیاری از مشکلاتی که کودک در آینده با آنها روبه رو خواهد شد به رویکردهای جدیدی برای حل نیاز دارد که پیش از این استفاده نشده‌اند. این مهارت بسیار باارزشی است که هر کس باید از کودکی بدان مجهز باشد تا در بزرگسالی بتواند خود را از دیگران متمایز کند.
امروزه با برنامه‌های تحصیلی تدوین شده برای مهدکودک‌ها و پیش دبستانی‌ها، با تمرکز زیاد روی آموزش اصول اولیه ریاضی و مهارت خواندن جهت آماده کردن کودک برای ورود به دبستان، به نظر می‌رسد دیگر اهمیت نقاشی و بازی کمرنگ شده است. هر چند تمرکز روی آموزش مفاهیم آموزشی بیشتر شده است، اما این بدان معنا نیست که ما فعالیت‌های خلاقانه و تفکر خلاق را کنار بگذاریم.
از سوی دیگر متأسفانه، وسواس دنیای مدرن نسبت به تلویزیون، بازی‌های ویدیویی و فعالیت‌های بسیار سازمان‌یافته، مانع از خلاقیت می‌شود. کودکانی که فاقد مهارت تفکر خلاق هستند در آینده در مقاطع مختلف زندگی خود شکست می‌خورند و اغلب در دوره های بعدی عمر عزت نفس ضعیفی از خود نشان می‌دهند، زیرا تحمل سختی‌ها و مشکلات غیرمنتظره زندگی برایشان دشوار است.
چطور می‌توان تفکر خلاق را در کودکان پرورش داد؟ مؤثرترین راه برای تشویق تفکر خلاق در کودکان از طریق فعالیت‌های عملی است که بر تخیل و استدلال همراه با سرگرمی و بازی تأکید می‌کنند. روانشناسان و مشاوران کودک بر اهمیت بازی تخیلی تاکید می‌کنند زیرا به کودکان کمک می‌کند تخیل خلاق‌تری داشته باشند، تفکر آنها بر حل مشکلات، به جای گلایه از آنها متمرکز باشد، و در آینده اعتماد به نفس بیشتری نسبت به همسالان خود داشته باشند.
همانطور که گفتیم تفکر خلاق یک مهارت است و مانند هر مهارت دیگری برای تقویت شدن به تکرار و تمرین نیاز دارد. کودک باید در موقعیت جدیدی قرار داده شود که به ایده جدیدی نیاز دارد و تلاش کند تا به هدف دست یابد. برای دستیابی به این تفکر، کودک باید دارای مهارت‌های ریسک پذیری، تخیل، استدلال، طوفان فکری، تصویرسازی، خلاقیت هنر، انطباق پذیری، و نگرش باز باشد. تقویت هر یک از این مهارت‌ها در کودک با تکنیک های مختلفی قابل دستیابی هستند از جمله، توجه به استعداد کودک و پرورش آنها، گردش در محیط باز، کتابخوانی، تشویق بازی‌های پازلی، فرصت دادن به کودک برای پرسش‌گری، و تحریک کنجاوی او.
برای پرورش تفکر خلاق در کودکان انتهایی نیست. ما در پیش دبستانی شادآموز، در کنار آموزش مهارت‌های ضروری آموزشی، به موضوع تفکر خلاق، توجه ویژه ای داریم و برای پرورش خلاقیت در فرزندانمان برنامه ی ویژه داریم.
