بازی و سرگرمی 5, بازی و سرگرمی 6, بلاگ, تفکر خلاق و نقاد 5, تفکر خلاق و نقاد 6

خلاقیت در کودکان 5تا6سال چگونه است؟

خلاقیت در کودکان 5تا6سال چگونه است؟

مدت زمان مطالعه: 9 دقیقه

خلاقیت یکی از ویژگی های فطری است که باعث نوآوری و پیشرفت در زمینه های مختلف علمی، هنری، موسیقایی و… میشه. هر کودکی به طور بالقوه توانایی تغییر ایجاد کردن و نوآوری در بعضی زمینه ها رو داره. وظیفه والدین این هست که این استعدادها رو بشناسند و در جهت پرورش اونها قدم بردارند.

به عقیده اریکسون (روان تحلیلگر رشد)، سن 3 تا 6 سالگی دوره خلاقیت و ابتکار هست. کودکان از حدود 3 سالگی تمایل دارند به اینکه تمام کارها رو هرچند بزرگ و سنگین و غیرممکن خودشون به تنهایی انجام بدهند. در این سن معمولا جواب هر سوالی «نه» هست. در واقع کودک قصد لجبازی یا اذیت کردن والدینش رو نداره فقط تمایل به اثبات این موضوع داره که میتونه مستقلانه عمل کنه. در صورتی که متوجه بشه کاری بیش از حد توان اوست از بزرگترش کمک میخواهد.

برای پرورش خلاقیت در کودک چه باید کرد؟

برای پرورش خلاقیت در کودک چه باید کرد؟

اینکه برای پرورش خلاقیت کودک، باید خود را کنار بکشید و کودک را تنها بگذارید تا خودش در مسائل خلاقیتش را پیاده کند، یک تصور کاملا غلط است. اگرچه مطمئناً این درست است که کودکان به طور طبیعی کنجکاو و جستجوگر هستند، اما برای توسعه ظرفیت‌های خلاق و دستیابی به پتانسیل خلاقانه کامل خود به حمایت نیاز دارند. حمایت از رشد کودکان همیشه یک نیاز به حفظ تعادل دارد: چه زمانی باید وارد شد، چه زمانی به عقب رفت. چه زمانی نشان دهیم، چه زمانی تشویق کنیم، چه زمانی بپرسیم، چه زمانی گوش دهیم.

تشویق خلاقیت کودک

معلمان و والدین می توانند با دادن آزادی به کودک و احترام گذاشتن به ایده هایشان، به کودکان کمک کنند تا به روش های خلاقانه فکر کنند و مسائل را حل کنند. برای حل خلاقانه یک مسئله، کودکان باید بتوانند دیدگاه‌های مختلف را ببینند و راه‌حل‌های متعددی را ایجاد کنند. زمانی که کودک بر روی حل یک مسئله مشغول می شود، می توانید به او بیاموزید که محیط اطراف خود را برای یافتن سرنخ ها بررسی کنند که به آنها کمک می کند مجموعه ای از راه حل های ممکن را پیدا کنند. علاوه بر این، بزرگسالان می توانند به سادگی با ارائه موارد زیر، تفکر خلاق را تشویق کنند:

انتخاب های کودک

کودکانی که به آنها حق انتخاب داده می شود خلاقیت بیشتری نسبت به کودکانی که بزرگترها همه انتخاب ها را برایشان انجام داده اند نشان می دهند.

تحریک خلاقیت کودک در محیط

تحریک خلاقیت کودک در محیط

در محیط آموزش کودک و یا در اتاق کودک می توان وسایلی قرار داد تا خلاقیت کودک را تحریک کرد. مثلا وقتی یک مقوا که به صورت هلال بریده شده را به کودک نشان می دهیم و از او می پرسیم : از این برای چه استفاده کنیم؟ کودک ممکن است در اولین نگاه ماه را به یاد بیاورد. در واقع کودکان اولین تصاویر ذهنی خود را به یاد می آورند و از آنچه در محیط اطراف خود می بینند شروع به پرورش ایده می کنند. نگاه کردن به اطراف یک کلاس درس یا اتاق بازی برای کشف نشانه ها، یک روش خلاقانه برای حل مسئله است. محیطی که هم تازگی و هم تنوع را فراهم می کند، به خلاقیت کمک زیادی می کند.

زمان بازی و خیال پردازی است

اجرای نمایش نیز می تواند به تفکر خلاق تر کودکان کمک کند. استقلال (با محدودیت‌های معقول)، والدین و معلمان باید کودکان را تشویق کنند که آزادانه بدون راهنمایی بزرگسالان فکر و عمل کنند، اما در محدوده قوانین و با در نظر گرفتن ایمنی کودکان.

قرار گرفتن در معرض یک جامعه متنوع

به کودکان این فرصت را بدهید که فرهنگ‌ها و روش‌های زندگی دیگر را ببینند و تجربه کنند این کار به کودکان کمک می کند تا یاد بگیرند به انتخاب‌های دیگران احترام بگذارند.

جلسات طوفان فکری

با بیان آزادانه عقاید خود بدون ترس از پاسخ منفی، کودکان را تشویق کنید تا به صورت گروهی با مشکلات برخورد کنند. طوفان فکری می تواند بین یک کودک و یک بزرگسال یا بین دو یا چند کودک انجام شود.

ولی در کل حس غالب بر کودک تا سن 6 سالگی این هست که مورد توجه قرار بگیره و ثابت کنه که میتونه به تنهایی مراقب عروسک هاش باشه یا از خواهر و برادرش مراقبت کنه و بقیه میتونند با خیال راحت کارها رو به او بسپرند. در کنار این حس، کودک در حال کشف محیط اطرافش هم هست. این کشف کردن از پدیده های اطرافش و وسایل خونه و اندام ها و… فراتر میره و به ساخت و ساز وسایل و رنگ آمیزی و خاک و گل و خمیر و ساختن چیزهای عجیب و غریب میرسه.

همچنین ممکنه از بعضی وسایل استفاده های دیگری بکنند به طور مثال چندتا لگو که مخصوص خانه سازی هست رو به هم وصل میکنه و برای خودش تلفن میسازه. البته هر چیز عجیبی که کودک بسازه نشون دهنده خلاقیت او نیست چراکه کارهای عجیب کردن او شاید به دلیل این باشه کارکرد اصلی اون وسیله رو نمیدونه.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله ی راه های افزایش تخیل کودک 1تا3 سال را بخوانید.

ویژگی کارهای خلاقانه کودک چیست؟

ویژگی کارهای خلاقانه

کارهای خلاقانه چند ویژگی دارند که باعث میشه بتونیم اونها رو از کارهای عادی تشخیص بدیم. اولین ویژگی کارهای خلاقانه این هست که باعث میشن تمام چیزهایی که کودک تاکنون دیده و کارهایی که انجام داده، متفاوت باشه و تقلیدی یا حفظی نباشه. برای تشخیص این مورد باید در مورد گذشته و فعالیت های قبلی کودک اطلاعات کاملی داشته باشیم.

ویژگی دوم کارهای خلاقانه این هست که باید صحیح و هدفمند باشه. یعنی کودک رو در هر زمینه ای که اون کار داره انجام میشه به هدف خاصی برسونه و هیچ اشتباهی در اون نباشه. به طور مثال در نواختن پیانو، کودک برای اولین بار با الکی فشار دادن کلاویه ها و کلیدها شاید صدایی تولید کنه ولی از نظر آواشناسی این صدا ممکنه اشتباه باشه و اصلا گوش نواز نباشه پس این خلاقیت محسوب نمیشه.

باید توجه کنیم که خلاقیت با هوش بالا متفاوت هست. به طور مثال کودکی میتونه اعداد دو رقمی رو به سرعت در ذهنش حساب کنه. این کار کودک از هوش او نشأت گرفته و خلاقیت محسوب نمیشه.

یکی از راه هایی که میتونیم تشخیص بدیم کودک خلاق هست یا خیر، این هست که از کودک سوالاتی بپرسیم. این سوال ها میتونه درباره پایان داستانی باشه که به تازگی خوانده، یا اینکه اگر انسانها نیم متر بلند تر باشند چی میشه؟و… هرقدر این جواب ها همراه با جزییات و جدید و غیرمعمول باشه کودک خلاقیت بیشتری داره. 

مقاله ی تاثیر شعر و قصه بر کودک را بخوانید.

ویژگی کودکان خلاق

  • کودکان خلاق ویژگیهایی دارند که شاید بقیه کودکان اون رو نداشته باشند. البته تمام این ویژگیها نسبی هستند و در هر کودکی با توجه به تربیت و محیط متفاوته.
  • معمولا بچه های خلاق مستقل تر هستند. چراکه میتونند برای مشکلاتشون راه حلی پیدا کنند. البته این استقلال در حد سن خودشون هست و مثلا کودک 5 ساله مثل کودک 9 ساله فکر نمیکنه، اما در حد سن خودش و مشکلاتی که داره میتونه راه حل های مناسبی پیدا کنه.
  • ویژگی بعدی انضباط در انجام کارها و به نوعی داشتن تعهد نسبت به انجام اون کار است که میتونیم احساس مسئولیت هم حسابش کنیم. کودکان خلاق در مواقعی که سرخورده میشوند و شکست میخورند بازهم پشتکار دارند و راههای دیگری رو برای انجام کارشون امتحان میکنند در مقابل کودکانی که خلاق نیستند از انجام اون کار دست برمیدارند و به انزوا کشیده میشوند.
  • بچه های خلاق میتونند موقعیتهای مبهم رو تحمل کنند و خسته نشوند تا بالاخره به نتیجه برسند. توانایی صبر کردن و تمرکز بر موقعیت رو دارند و میتونند برای مدت طولانی تلاش کنند.
  • انگیزه زیادی برای انجام کارها دارند و میتونند خطرات زیادی رو بپذیرند و توانایی ریسک کردن دارند. نکته جالب این هست که اگر این خصوصیت در کودکی وجود نداشته باشه، میشه اونها رو پرورش داد و در کودک ایجاد کرد.

در ادامه ی این مطلب می توانید مقاله ی تفکر خلاق کودک را بخوانید.

دادن حق انتخاب به کودک

خلاقیت و قوه ی تخیل قوی

کودک در سن 5 و 6 سالگی توانایی بسیار زیادی در تخیل کردن داره. کودک میتونه خودش به جای پرنسس های دیزنی تخیل کنه، در یک جنگ با تأثیر جهانی تخیل کنه، میتونه خودش رو به جای پدر یا مادرش یا یکی از اقوامی که خیلی دوست داره تصور کنه و در شغل مورد علاقه خودش مشغول به فعالیت باشه. این تخیلات به پرورش خلاقیت کمک بسیار زیادی میکنه و تا حد بسیار زیادی طبیعی هست و جای نگرانی نیست.

کودکان تمایل بسیار زیادی دارند به اینکه شخصیت های دوست داشتنی شون رو در اتاقشون بیاورند و با اونها بازی کنند یا اینکه خودشون در دنیای قهرمانانشون حضور داشته باشند و تخیل به اونها این امکان رو میده.

تأثیر محیط بر خلاقیت

محیط تأثیر انکار نشدنی در خلاقیت کودک داره. چراکه در محیط باید محرک هایی برای تغییر و تخیل و تصور و تسلط وجود داشته باشه. اگر محیط غنی باشه ولی کودک اجازه کشف نداشته باشه یا به عبارتی برای بروز خلاقیتش آزادی نداشته باشه در خلاقیتی پرورش نخواهد کرد. در کنار محیط خانه، کودکان خلاق نیاز به آموزش بیشتر و محیط های گوناگون بیشتری با وسایل بیشتر و افراد متفاوتی دارند. برای این هدف میتونید از مراکز و مهدهای کودک استفاده کنید.

در ادامه ی این مطلب شاید علاقمند باشید در رابطه با معرفی 6 بازی برای تقویت خلاقیت نوزاد از شاد آموز بخوانید.

در این مراکز کودک با قرار گرفتن در کنار همسالانش میتونه موقعیت های بیشتری بسازی و تجربه کنه. همچنین مربیان با آموزش های مخصوص میتونند کمک کنند تا خلاقیت کودک دست کم گرفته نشه و حس سرخوردگی به کودک دست ندهد. مرکز پیش دبستانی شادآموز با فراهم کردن شرایط و محیط غنی و سالم و امن و هم چنین حضور مربیان مجرب و آگاه میتونه به شما کمک کنه.

شاد آموز  را در اینستاگرام دنبال کنید:

instagram

منبع: دالوندی، هلن، آموزش هنر در دبستان، انتشارات سمت، 1398

نوشته های مرتبط

1 فکر در مورد “ خلاقیت در کودکان 5تا6سال چگونه است؟

  1. بنفشه گفت:

    هرچی خلاق تر باشن و اجازه بدین به نقاشی و درست کردن کاردرستی مستقل تر میشن بچه ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.