مدت زمان مطالعه: 9 دقیقه
رشد مهارتهای اجتماعی از مهمترین موضوعاتی هست که به هیچ عنوان نمیشه نادیده گرفته بشه و در والدینی که تلاش میکنند تا به بهترین شکل کودکشان را آماده محیط اجتماعی کنند. مهارت های اجتماعی در آینده کودک هم تأثیر بسیار زیادی دارند. از عواملی که تأثیر بسیار زیادی بر رشد اجتماعی کودک داره، تلویزیون هست. کودک تا دوران نوجوانی بیشترین وقت خودش رو صرف تلویزیون دیدن میکنه و همین باعث میشه که تاثیر تلویزیون بر کودکان زیاد باشد.
تلویزیون چگونه بر کودکان تاثیر میگذارد؟
یک کودک 5 یا 6 ساله به طور متوسط 22 ساعت در هفته به تماشای تلویزیون میپردازد. شخصیت های فیلمها و کارتون ها الگوهایی برای تقلید رفتار در کودکان هستند که کودک میتونه از رفتار آنها طرز ارتباط برقرار کردن و حل بعضی از مشکلات و همچنین لحن حرف زدن رو یادبگیره.
پس نکته بسیار مهم در این مورد این هست که الگوهای مناسبی در دسترس کودک قرار بگیره تا کودک بتونه از آن کارها و رفتار درست رو یادبگیرد. کودکان از دو سالگی شروع به تقلید رفتار دیگران میکنند و این دیگران تنها شامل والدینشون نمیشه، بنابراین نظارت بر برنامه های تلویزیونی کودک از سنین پایین تر باید مورد توجه قرار بگیرد. بسیاری از والدین برای سرگرم کردن کودک حتی از نوزادی او را دربرابر تلویزیون مینشانند و به سراغ کارهای خود میروند و به این ترتیب تلویزیون از نوزادی یکی از مهمترین و اصلی ترین سرگرمی های کودک به شمار میرود.
تأثیر تلویزیون بر خشونت و پرخاشگری
یکی از تأثیرات بسیار برجسته و ملموس تلویزیون تأثیراتش بر خشونت و پرخاشگری هست. تحقیقات نشان داده که تأثیر خشونتی که بین شخصیت های کارتونی هست از تأثیر خشونت در فیلم ها و توسط شخصیت انسان های درون فیلم کمتره اما باز هم تأثیر بسزایی داره. کودک خشونت رو میبینه، تقلید میکنه و به خیال اینکه کار درستی هست اون رو انجام میده. کودکان پرخاشگر بیشتر فیلم های خشونت آمیز رو انتخاب میکنند.
درک کودک از واقعی در برابر خیالی
کودکان در سنین 5 و 6 سالگی نمیتونند بین اتفاقات واقعی و خیالی تمایز قائل بشوند و تصور میکنند تمام صحنه های خشونت آمیز و یا ترسناک در فیلم ها و کارتون ها و همچنین بازی های کامپیوتری واقعی هستند و در نتیجه در صورت مورد خشونت واقع شدن شخصیت مورد علاقه در کارتون یا فیلم به شدت ناراحت میشه و در ذهنش ماندگار خواهد موند. همچنین کودک در صورت تماشای فیلم خشونت آمیز دچار هیجان هایی نیز میشود. تاثیر فیلم ترسناک بر کودک را در این مقاله از شادآموز بخوانید.
تأثیر تماشای برنامه های تلویزیونی بر روابط خانوادگی
تحقیقات نشان داده اند که تماشای زیاد از حد برنامه های تلویزیون بر تعاملات خانواده و ارتباطات اجتماعی و محاورات بین فردی تأثیر زیادی دارد. تعاملات در خانواده به عواملی بستگی دارد. اگر همه افراد خانواده در یک زمان و یک مکان از یک دستگاه تلویزیون واحد استفاده کنند و در حین تماشای برنامه با یکدیگر صحبت کنند و درباره اتفاقات فیلم حرف بزنند و آن را به چالش بکشند تعاملات شکل مثبت تری به خود میگیرد.
اما اگر هر کدام از دستگاه تلویزیون متفاوتی برنامه را بدون نظارت و همراهی یکدیگر تماشا کنند و مخصوصا بر برنامه هایی که کودک تماشا میکند نظارتی نباشد، قطعا تعاملات به شکل منفی در جریان خواهد بود. نکته جالبی که وجود داره این هست که در خانواده هایی که تلویزیون برای مدتی تعطیل شده بود و یا استفاده از آن به شدت محدود شده بود، کودکان بیشتر باهم بازی کردند و زمان بیشتری به صحبت و گفت وگو گذشت. همچنین در این شرایط کودکان از والدین خود خواسته بودند که برایشان کتاب بخوانند و همین موضوع باعث نزدیکی بیشتر والدین و بچه ها خواهد بود. تاثیر شعر و داستان بر کودک را در این مقاله از شادآموز بخوانید.
افزایش تماشای تلویزیون باعث ایجاد کشمکش بین کودک و اعضای خانواده هم میشود. کودک در هنگام ایجاد بحث برای فرار از جمع خانوادگی به برنامه تلویزیون پناه میبرد و همین باعث ایجاد گره های حل نشده در شخصیت و روحیه کودک میشود و این گره ها تا بزرگسالی هم ادامه پیدا میکند.
یکی از نکات دیگر در مورد تماشای تلویزیون و والدین این هست که اکثر برنامه های کودک بدون حضور بزرگسالان و بدون نظارت بر محتوا و ساخت کارتون و تنهایی توسط کودک دیده میشود اما اکثر برنامه های مربوط به بزرگسالان در حضور کودکان یا بدون توجه به حضورشون در مکان مشترک تماشا میشود و همین باعث ایجاد مشکلاتی در روحیات کودک خواهد شد.
میزان تاثیر تلویزیون بر نقش پذیری جنسیتی کودکان را در این مقاله از شاد آموز بخوانید.
کودکان چه نوع برنامه هایی تماشا میکنند؟
کودکان برنامه های مختلفی تماشا میکنند. برنامه هایی مثل کارتون ها، برنامه های طنز، برنامه هایی با محتوای خانوادگی و آموزشی و در کل هر برنامه ای که رنگ و لعاب قشنگی داشته باشد و در نگاه کودکان زیبا جلوه کند. سلیقه دختران و پسران در انتخاب برنامه های تلویزیون باهم متفاوت است. پسرها معمولا به تماشای برنامه های پرحادثه و بیشتر خشونت آمیز می پردازند و دختران معمولا برنامه های اجتماعی تر و خانوادگی و ملایم تر رو برای تماشا انتخاب میکنند. با افزایش سن کودکان هم کمتر برنامه های تلویزیونی مخصوص کودکان رو تماشا میکنند و به تماشای برنامه های معمولی میپردازند.
کودکان به نسبت رشد مهارت هاشون میتوانند برنامه های تلویزیونی رو درک کنند و از اونها تأثیر بگیرند اما تقلید کودکان از برنامه های تلویزیونی چه خوب چه بد بسیار زیاد است. در فیلم ها و برنامه های مخصوص بزرگسالان اتفاقاتی هستند که نیاز به تفکر و درک بسیار بالایی دارد حتی برای یک فرد بزرگسال و همین امر باعث خستگی ذهن کودک میشود. بنابراین با نظارت بر محتوایی که کودکتون تماشا میکند، میتوانید بر روند رشد ذهنی و رشد اجتماعی او کنترل داشته باشید.
تاثیرات مثبت تلویزیون بر کودکان چیست؟
تلویزیون همواره بد نیست هنگامی که کودک شما در معرض نمایش ها یا برنامه های مناسب قرار می گیرد، می تواند چیزهای مفیدی هم بیاموزد. تحقیقات نشان می دهد که تماشای تلویزیون می تواند تأثیر مثبتی بر کودکان داشته باشد. می تواند به آنها کمک کند رفتار و نگرش خود را برای همیشه تغییر دهند. ادامه چند مسیری که برنامه های تلویزیون را برای کودکان دارای تاثیرات مثبت می کند با هم می بینیم.
-
تلویزیون سرگرمی برای کودک
صداها و تصاویر رنگارنگ روی صفحه برای کودکان جذاب است و همچنین توجه آنها را جلب می کند. از فیلمها گرفته تا نمایش‌های کارتونی، برنامه‌های مختلفی برای جلب توجه کودکان وجود دارد. با این حال، مطمئن شوید که محتوا بر اساس سن و سطح درک کودک شما مناسب است.
2. تماشای برنامه های ورزشی
با تماشای مشترک کودکان خود، آنها را به تماشای ورزش های مختلف مانند تنیس، فوتبال و بسکتبال و والیبال تشویق کنید. در مورد قوانین ورزش ها و مسابقات و موارد دیگری در رابطه با ورزش به آنها بگویید. اگر به هر یک از آنها علاقه نشان دادند، آنها را به بازی یا ورزش تشویق کنید.
3. قرار گرفتن در معرض فرهنگ های مختلف
تلویزیون می تواند به فرزند شما کمک کند تا در مورد کشورهای مختلف بیاموزد و فرهنگ های مختلف جهان را به آنها آموزش دهد. با انتخاب صحیح برنامه ها، فرزند شما ممکن است در مورد افراد مختلف در سراسر جهان، سنت ها، سبک زندگی و فرهنگ آنها بیاموزد.
4. تلویزیون گاهی الهام بخش می شود
برنامه های تلویزیونی با هدف کودکان و نوجوانان نه تنها آموزشی بلکه الهام بخش نیز هستند. برنامه های آموزشی تلویزیونی کودکان را تشویق می کند تا چیزهای جدید را امتحان کنند. به عنوان مثال، یک برنامه تلویزیونی در مورد سرگرمی خلاقانه می تواند به کودک الهام بخشد تا چیز جدیدی را با خاک رس، رنگ یا کاغذ امتحان کند. به همین ترتیب، یک مستند درباره دانشمندان، هنرمندان و دیگر شخصیت‌های عمومی معروف نیز می‌تواند آنها را برای انجام کارهای خوب یا دستیابی به چیزی بزرگ در زندگی ترغیب کند.
5. تلویزیون و برنامه های سه بعدی
فناوری سه بعدی نحوه تجربه تلویزیون را تغییر داده است. برنامه‌ها و فیلم‌های تلویزیونی سه‌بعدی تجربه‌ای بهتر برای بچه‌ها ارائه می‌دهند. اگرچه محبوبیت تلویزیون سه بعدی در گذشته رو به کاهش بوده است، اما هنوز تعداد کمی از شبکه ها هستند که برنامه های آموزشی را به صورت سه بعدی ارائه می دهند.
انجمن بینایی سنجی آمریکا تایید کرده است که اکثر کودکان می توانند سه بعدی را مشاهده کنند. اگر کودک شما این توانایی را ندارد، با یک متخصص پزشکی مشورت کنید.
بچه‌های شما تنها زمانی میتوانند از تماشای تلویزیون یا اینترنت از همه این مزایا بهره ببرند که شما آنها را برای تماشای برنامه‌های مناسب برای مدت زمان محدود راهنمایی کنید.
آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند زمان تماشای صفحه نمایش و انواع رسانه هایی را که کودکان شش سال به بالا تماشا می کنند محدود کنید. برای کودکان بین دو تا پنج سال، زمان نمایش صفحه باید به یک ساعت در روز محدود شود و فقط باید برنامه های با کیفیت بالا را شامل شود.
اگر محتاط نباشید، رسانه های دیجیتال می توانند بی سر و صدا زندگی فرزندان شما را تسخیر کنند. “فقط یک ساعت دیگر” اگر در مرحله نوپا اصلاح نشود، با افزایش سن کودک می تواند تمدید شود.
تأثیر محیط آموزشی بر کودک چگونه است؟
در محیط های آموزشی مخصوص کودکان مثل مهدکودک ها برنامه های تلویزیونی و کارتونی با توجه به سن و نیازهای رشدی کودک تدوین میشه و از نظر سالم بودن اونها میشه اطمینان حاصل کرد. بنابراین میتوانید با ثبت نام فرزندتان در مراکز آموزشی علاوه بر اینکه کودک از نظر رشد مهارت های دیگر بهرمند میشود می تواند بدون وجود نکات منفی تلویزیون ببیند و درباره اونها با همسالانش صحبت کند و به این ترتیب مهارت های اجتماعی خودش رو تقویت کنه.
مربیان حاضر در مراکز آموزشی و مهدکودکها با وجود تجربه و دوره های آموزشی گذرانده شده میتوانند در صورت وجود هرگونه مشکلی در مهارت های اجتماعی فرزندتان شما رو مطلع کنند و برای پیشگیری از آن گامی بردارند. ما در مرکز پیش دبستانی شادآموز با فراهم کردن محیطی سالم و غنی نیاز کودکان در تماشای انیمیشن های هدفمند را برطرف میکنیم.
شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:
منبع: رایس، ف.فیلیپ، (1390) رشد انسان، ترجمه دکتر مهشید فروغان، ویراست چهارم
بچه ها از چند سالگی شرو به تقلید رفتار دیگران می کنن
سلام همراه گرامی
کودکان از 2 سالگی شروع به تقلید از رفتارهای دیگران می کنند. دیگران شامل والدین، نزدیکان و فیلم ها و تصاویری که کودک در موبایل و یا تلویزیون می بیند هست.