رشد هیجانی و اجتماعی 5, رشد هیجانی و اجتماعی 6

رشد نقش های جنسیتی در کودکان 5 و 6 ساله

رشد نقش های جنسیتی در کودک

مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه

نقش پذیری جنسیتی یعنی چه؟

نقش جنسیتی به این معناست که مردان و زنان به واسطه مرد بودن یا زن بودنشان در جامعه و در زندگی نقش های خاصی رو بر عهده میگیرند. بسیاری از این نقش ها در طی سالها و بدون دلیل یا منطق خاصی به جنسیتی واگذار شده و اگر جنس دیگر آن کار را انجام دهد، یا از آن کار منع خواهد شد یا به عنوان تابو باهاش برخورد میشود و دیگران واکنش خوبی نسبت بهش ندارند و از آن حمایت نمیکنند.

نقش پذیری جنسیتی کودک

رسانه ها مثل تلویزیون و کتابها و افراد صاحب صلاحیت در شکل گیری این کلیشه های جنسیتی نقش بسیار زیادی دارند. همانطور که میدانید و شاید تجربه هم کرده اید در خیلی از خانواده ها فرزندانشون رو از انجام کاری منع میکنند به این دلیل که اونها نمیتوانند یا در جامعه بد تلقی میشود. در واقع نقش خانواده در تعیین هویت جنسی کودکان بسیار زیاد است. اما خیلی از کودکان بدون توجه به کلیشه های جنسیتی ساخت ذهن انسان، علاقه به انجام کاری دارند. در این میان خیلی از استعدادها هم ممکنه که به دلیل اهمیت ندادن والدین و جامعه و همچنین بد پنداشتن اون کار از بین بروند.

خیلی از عوامل باعث ایجاد این کلیشه ها میشوند مثل سنت ها، باور غلط عموم، افراد تحصیلکرده با تفکر سنتی، ترس والدین از انجام و تجربه کارها توسط کودکشان، تبلیغات،تاثیر تلویزیون، اینترنت، چشم وهم چشمی و…

تاثیر عوامل زیست شناختی بر نقش پذیری جنسیتی

عومل زیست شناختی از عوامل مهمی هستند که در انجام کارها تأثیر مستقیم و زیادی دارند. به طور مثال هورمون ها در مردان و زنان و ساختار فیزیولوژیکی مرد و زن باعث محدودیت هرکدام از انجام بعضی کارها میشود. به طور مثال مردان به دلیل رشد بیشتر ماهیچه ها شاید بهتر کارهای قدرتی رو انجام بدهند.

اما نباید فراموش کنیم که زنان هم با پرورش ماهیچه هاشون میتوانند به اندازه مردان در زمینه های قدرتی خوب عمل کنند. اما در بعضی موارد هم محدودیت ها واقعا وجود دارند و نمیشود آنها را جبران کرد. مثلا مردان نمیتوانند قدرت باروری داشته باشند. اما این موارد نباید باعث ایجاد شکاف بین توانایی های زن و مرد شود و هیچ کدام به دلیل انجام کارهایی برتر یا بهتر نیستند. توانایی های افراد نباید ملاکی برای دادن آزادی به آنها باشد.

عوامل شناختی تاثیرگذار بر نقش های جنسیتی

کودکان در ابتدا از تفاوت های بین دختران و پسران اطلاع زیادی ندارند و برایشان اهمیتی هم ندارد که دوستشان دختره یا پسر!  مقاله ی دوستی ها در 5 و 6 سالگی را بخوانید. اما با توجه به محیط و انتظاراتی که به مرور به آنها اضافه میشود و روی آنها اثر میگذارد، متوجه تفاوت ها میشوند و گاهی با تعصب از رفتارهای مخصوص جنسیتشان دفاع میکنند.

کودک به مرور زمان از نقش های مربوط به جنسیتش آگاه میشود و سعی میکند شبیه افرادی رفتار کند که هم جنسش هستند. به طور مثال یک دختر از مادرش الگو برداری میکند به این دلیل که میداند مادرش هم مثل او یک دختر است.

عوامل محیطی تاثیرگذار بر نقش های جنسیتی

رفتارهای جنسیتی هم مثل هر رفتار دیگری از طریق تقلید از دیگران و تنبیه و پاداش ها یادگرفته میشوند. معمولا رفتارهای دخترانه اگر از پسران سر بزند مورد شماتت و سرزنش قرار میگیرند و به آنها یاد داده میشود که رفتارهای دخترانه مناسب پسرها نیست و همین اوضاع برای دختران هم به نوعی وجود دارد و در صورت بروز رفتارهای پسرانه با آنها برخورد میشود. این رفتارها نه فقط از طرف والدین واقوام بلکه توسط مسئولان مدرسه و یا تلویزیون یا رسانه ها و… هم به کودک آموزش داده میشود.

عوامل تاثیرگذار بر نقش های جنسیتی

تأثیر اسباب بازی ها بر نقش های جنسیتی

کودک از بدو تولد در اتاقی حضور داره که بر اساس جنسیتش چیده شده است. به طور مثال برای پسران از رنگهای سرد مثل آبی و طوسی استفاده میشه و بیشتر اسباب بازی ها رو ماشین و وسایل ساختمون سازی و مشاغل مردانه مثل تعمیرکردن تشکیل میدهند. اما برای دختران هم اتاقی با رنگهای گرم مثل بنفش و صورتی و نارنجی و بیشتر اسباب بازی ها هم عروسک ها و وسایل آشپزی و آشپزخونه و… هستند.

اما در این بین دخترانی هستند که به تفنگ ها و اسباب بازی های جنگی علاقه داشته باشند یا پسرانی که به رنگ صورتی علاقه دارند. والدین وظیفه دارند وسایل و اتاق کودک را طوری تدارک ببینند که کودک بتواند در میان انواع اسباب بازی ها انتخاب کند و اگر زمانی را به بازی با ماشین ها میگذراند زمانی رو هم به بازی با وسایل آشپزخانه بگذراند. هم چنین در صورت علاقه کودک به کارهایی که از نظر جامعه برخلاف جنسیتش هستند، باید کودک را حمایت کند.

در سنین سه سالگی معمولا کودکان کمتر تحت تأثیر نقش اسباب بازی ها و اشیا هستند اما در سنین 5 و 6 سالگی، افراد دیگر هم از کودک انتقاد میکنند و مانع استفاده از اشیای مخصوص جنس مخالف میشوند.

در ادامه ی این بحث میتوانید مقاله ی بازی ها و اسباب مناسب کودکان 5تا6 سال از شاد آموز را بخوانید.

تفاوت های جنسیتی در بازی ها

تفاوت های جنسیتی در بازی ها هم مشهود است. به این معنی که پسران معمولا بیرون از خانه بازی میکنند اما دختران در خانه. بازی های فیزیکی بیشتر مخصوص پسران است و بازی های پرسرو صدا و پر زد و خورد معمولا توسط پسران انجام میشود. دخترها اغلب در بازی هایی که جنبه کمکی و اجتماعی دارد نقش ایفا میکنند و بازی هایشان معمولا شامل پختن و بچه داری و نظافت و پوشیدن لباسهاو… میشود. حدود 7 سالگی کودک به نقش های جنسیش دست پیدا کرده و ثابت خواهند ماند و تا آخر هم بر همان اساس رفتار خواهد کرد.

کلیشه های جنسیتی چیست؟

کلیشه های زیادی مبنی بر چگونگی رفتار دختران و پسران وجود دارند که امروزه با وجود اینکه کمی کمرنگ تر شده اند اما بازهم وجود دارند و نمیتوانیم آنها را نادیده بگیریم. این کلیشه ها از متوجه شدن جنسیت جنین آغاز میشود و تا پایان عمر فرد ادامه دارد. باعث میشود که خیلی وقتها فرد نتواند به خواسته ها و یا پرورش استعدادهایش بپردازد و دائما ترس از مسخره شدن داشته باشد.

یکی از این کلیشه ها این هست که دخترها از پسرها ظریف ترند درنتیجه نمیتوانند بسیاری از کارها را انجام دهند. یا اینکه پسرها قوی ترند و جنگیدن بیشتر مناسب اونهاست و یا علاقه بیشتری به پرخاشگری دارند. یکی دیگر از کلیشه ها این هست که دختران حساسیت و هیجانات بیشتری دارند و صلاحیت بسیاری از کارها رو ندارند در صورتی که پسرانی هم هستند که احساسات زیادی دارند و در زندگی از احساساتشون زیاد استفاده میکنند. کلیشه ها باعث محدود شدن حقوق جنسیتها میشود. برای مطالعه مقالات بیشتر میتونید به وبسایت مرکز پیش دبستانی شادآموز سربزنید.

شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:

instagram

منبع: رایس ،ف.فیلیپ،(1390)رشد انسان،ترجمه دکتر مهشید فروغان

نوشته های مرتبط

2 فکر در مورد “ رشد نقش های جنسیتی در کودکان 5 و 6 ساله

  1. سعید گفت:

    این کلیشه جنسیتی همیشه هست ولی ما سعی کردیم واسه دخترم کمرنگ ترش کنیم هرچیزی رو دوست داره فارغ از جنسیت و کارا رو دخترونه و پسرونه بدونیم

    1. shadamooz گفت:

      سلام همراه گرامی
      ممنون که تجربه تون رو با ما به اشتراک گذاشتید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.