7راهکار برای اصلاح رفتار کودکی که حرف گوش نمیکند

مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه

حرف گوش نکردن کودک برای والدین سخت و ناراحت‌کننده است. ممکن است از خود بپرسید چه کار اشتباهی در تربیت او انجام داده‌اید یا چرا او یاغی شده است. دلایل زیادی برای بی‌توجهی کودک به حرف‌های والدین وجود دارد.

چرا کودک به حرف‌ والدین گوش نمی‌دهد؟

وادار کردن کودکان به پیروی از دستورات گاهی سخت و چالش‌برانگیز می‌شود. اغلب والدین بی‌توجهی کودک به حرف‌هایشان را نوعی بی‌احترامی تلقی می‌کنند و احساس خوبی نسبت به آن ندارند.

راستش را بخواهید، حرف گوش نکردن کودک همیشه به معنای بی‌احترامی نیست. گاهی کودک غرق مرتب کردن امور و جهان اطرافش است و شنیدن حرف‌های والدین برای او سخت می‌شود. بنابراین، اگرچه ممکن است بی‌احترامی به نظر برسد، اما اغلب دلیلی اساسی‌تر دارد.

گاهی اوقات به دلیل طولانی بودن پیام‌های والدین یا لحن انتقادآمیز یا شکایت‌آمیز به حرف‌های والدین گوش نمی‌دهند. گاهی اوقات گوش ندادن به حرف‌های والدین نشانه ناتوانی در تمرکز است یا حتی پای چیزی مانند اختلال در قوه شنوایی، مسئله پردازش شنوایی یا اختلال سلامت روانی در میان است. اگر به سلامت جسمانی و روانی کودک مشکوک هستید حتما با یک متخصص مشورت نمایید.

اما بیشتر اوقات، حرف گوش نکردن کودک به دلیل رشد اجتماعی اوست. همان طور که می‌دانید، در سنین نوپایی بسیاری از کودکان عمدا اشتباهات یا رفتار نادرستی می‌کنند تا واکنش اطرافیان و والدین را ارزیابی کنند. که این رفتار می‌تواند تا 4-5 سالگی نیز ادامه پیدا کند. در عین حال، برخی از موقعیت‌ها بیشتر باعث می‌شوند که کودک به حرف‌های والدین گوش ندهد، از جمله بازی کردن، تلویزیون دیدن یا بازی با دستگاه‌های دیجیتال و بازی های رایانه ای.

5 دلیل اینکه کودک به حرف والدین گوش نمی دهد

تا به حال به این فکر کرده اید که چرا فرزندتان به حرفتان گوش نمی کند؟ یعنی من به عنوان مادر یا پدر که همه ی شرایط رفاهی و آسایش را برای فرزندم فراهم کرده ام اما چرا به حرف هایم توجهی نمی کند و زمان هایی که حتی اخطاری جدی هم به او می دهم اما انگار که من وجود ندارم و صدایم را نمی شنود! باهم چند دلیل حرف گوش نکردن کودک را بخوانیم:

1. شما بیش از حد هشدار می دهید

بارها و بارها تا سه شمردن. پرسیدن، “چند بار باید به تو بگم؟”؛ یا گفتن «این دیگه آخرین هشداره» مؤثر نخواهد بود. اگر بیش از حد اخطار دهید، فرزندتان یاد می گیرد که اخطارهای شما را درنظر نگیرد.

در واقع دادن هشدارهای مکرر به کودک شما آموزش می دهد که اولین باری که صحبت می کنید گوش ندهد. اگر می خواهید حداقل پنج بار دیگر آن را تکرار کنید، چرا باید بار اول آنچه را که می گویید انجام دهد؟
یکبار راهنمایی خود را بدهید اگر گوش نکردند، با یک اخطار تذکر بدهید و اگر اقدامی نکردند، آماده باشید که نتیجه ی کارشان را به آنها نشان دهید.

2. شما تهدیدهای بی معنی می کنید

تهدیدهایی مانند: “اگر همین الان اتاقت را تمیز نکنی، هرگز اجازه نداری بیرون بروی!” یا، “اگر آنها را بر نداری، تمام اسباب بازی هایت را دور می اندازم!” این تهدیدها قطعا برای کودک واضح هستند که هیچ وقت عملی نمی شوند. پس گفتن آنها تاثیری در تغییر رفتار کودک نخواهد داشت.

و زمانهایی ممکن است تهدیدتان را از روی ناامیدی و آرام می گویید. که باز هم بچه ها به سرعت متوجه می شوند که والدین نمی توانند یا نمی خواهند تنبیه های ظالمانه را انجام دهند.

نوع دیگری از تهدیدهای اغراق آمیز هم وجود دارند که گاهی اوقات، دعوت کننده به بازی و یا ادامه ی کار به نظر می رسند. مثلا “اگر بحث را متوقف نکنی همین الان این ماشین را می چرخانم!” ممکن است بیشتر شبیه یک پاداش به نظر برسد تا مجازات!

3. شما درگیر مبارزات قدرت هستید

شما ممکن است خیلی آسان با فرزند خود درگیر مشاجره شوید بدون اینکه متوجه شوید که این اتفاق می افتد. جملاتی مانند “بله هستی!” و “نه من نیستم!” از آن دسته عباراتی هستند که باعث می شود فرزند شما بیشتر لجباز شود و از پیروی دستورات شما اجتناب کند.

اگر به فرزندتان بگویید اتاقش را تمیز کند و او در مورد آن 20 دقیقه با شما بحث کرد، در این 20 دقیقه او دقیقا کاری را که شما ازش خواسته اید را به تاخیر انداخته است. با یک جنگ قدرت حواس پرت نشوید. درعوض، آماده باشید که اگر فرزندتان تصمیم به رعایت نکردن حرف شما کرد، عواقب را اجرا کنید.

4. عواقب حرف گوش نکردن کودک را اجرا نمی کنید

پیامدهای منفی به فرزند شما می آموزد که در آینده انتخاب های بهتری داشته باشد. اما اگر برای انجام شدن عواقب کار کودک مدام پیگیر باشید و شما تلاش کنید که فرزندتان با عواقب کارش روبه رو نشود، او هیچوقت یاد نخواهد گرفت که این پیامد بابت چه چیزی بوده است.

تهدید به سلب امتیازات بدون اجرای آن، یا تسلیم شدن در زمانی که فرزندتان برای بازگرداندن امتیازاتش التماس می کند، مؤثر نخواهد بود. پیامدهای منطقی را دنبال کنید که به عنوان یک درس زندگی عمل می کند.
فقط در صورتی به فرزندتان اخطار بدهید که قصد دارید با نتیجه عادلانه عواقب آن را اجرا کنید.

5. صدایتان را بلند می کنید

وقتی بچه ها گوش نمی دهند، بسیاری از والدین وسوسه می شوند که صدایشان را بلند کنند. اما فریاد زدن به احتمال زیاد منجر به نتایج مثبتی نمی شود. فرزند شما به سادگی یاد خواهد گرفت که شما را به مرحله ی داد زدن در بیاورد.
همچنین، تحقیقات نشان می دهد که فریاد زدن می تواند به اندازه کتک زدن کودک مضر باشد. این به رابطه شما با فرزندتان هم آسیب می زند، که احتمال گوش دادن فرزندتان به شما را در آینده کاهش می دهد.

حرف گوش نکردن کودک چه راهکاری دارد؟

وقتی صحبت از تربیت کودک به میان می‌آید، باید صبور باشید. یادگیری یک مهارت است که به زمان نیاز دارد. برای حل مشکل حرف گوش نکردن کودک می‌توانید از استراتژی‌های زیر کمک بگیرید:

عدم تکرار مداوم نصیحت

اگر جزء والدینی هستید که مدام به تمام رفتارهای فرزندتان ایراد می‌گیرید، به زودی او درهای گوشش را به روی شما خواهد بست. این طور فرض کنید که نصیحت و درخواست تعداد کوپن‌های محدودی در طول روز دارد. کوپن‌هایتان را برای مسائل سطحی و بی‌اهمیت خرج نکنید تا فرزندتان احساس دلزدگی نکند.

مطالعات نشان می‌دهد برخی از والدین بیش از 200 بار در روز به کودکان تذکر/دستور/درخواست می‌دهند. یک روز را مشخص کنید و تعداد درخواست‌ها و دستوراتتان را ثبت کنید. اگر تعداد آنها بیشتر از 20 تاست، شما در مسیر اشتباه قرار دهید. تمرین کنید که فقط برای مسائل اساسی، خطرات، و نکات مهم به فرزندتان تذکر بدهید و تعداد کوپن‌ها را در حداقل نگه دارید.

زمان بندی مناسب

اغلب والدین انتظار دارند به محض مطرح کردن یک موضوع، کودک بلافاصله به آنها گوش دهد. برای آنکه کودک بتواند به شما توجه کند، زمان درستی را باید انتخاب کنید. اگر درست وسط بازی یا مکالمه او با شخص دیگری، شروع به نصیحت کردن یا درخواست کردن کنید، به احتمال زیاد به شما توجه نخواهد کرد.

زمانی را برای حرف زدن انتخاب کنید که به نظر می‌رسد کودک آماده شنیدن است. چیزی شبیه به این را امتحان کنید، “انگار الان داری بازی می‌کنی، چند دقیقه دیگر بیا با هم کمی حرف بزنیم.” انجام این کار نشان می‌دهد که شما به زمان او احترام می‌گذارید، که باعث می‌شود در آینده آن را الگوی رفتاری خود قرار دهد.

تکرار گفته ی شما توسط کودک

وقتی در زمان مکالمه حواس کودک پرت می‌شود، از او بخواهید آنچه را گفته‌اید تکرار کند تا مطمئن شوید پیام شما را به درستی گرفته است. تکرار کردن باعث می‌شود مهارت گوش کردن فعال در او تقویت شود و در آینده در خانه، در مدرسه و در ارتباط با هر کسی به شنونده خوبی تبدیل شود.

گزینه دادن به کودک

حرف گوش نکردن کودک می‌تواند به دلیل بی‌میلی نسبت به آن چیزی باشد که به او گفته‌اید. وقتی از او چیزی می‌خواهید، بهتر است به او حق انتخاب بدهید. به خصوص در سن 4 سالگی، کودکان به حس استقلال و اختیار نیاز دارند و باید حس کنند در زندگی خود تا حدی کنترل دارند.

به علاوه، گزینه دادن به او مهارت تصمیم‌گیری را در فرزندتان تقویت می‌کند که سهم مهمی در آینده او دارد. برای مثال، وقتی به جای اینکه به او بگویید لباس مهمانی بپوش، از او بپرسید دوست داری لباس قرمز را بپوشی یا آبی را؟ علاوه بر دادن قدرت انتخاب، به او نشان داده‌اید که اکنون زمان بیرون رفتن است.

لمس فیزیکی ملایم

برای جلب توجه فرزندتان، دستتان را به آرامی روی بازوی او قرار دهید یا دور شانه‌هایش قرار دهید و به آرامی فشار دهید. وقتی کودک پیام کلامی و لمس مناسب را دریافت کند، به احتمال زیاد بهتر می‌تواند به حرف‌های شما توجه کند. به یاد داشته باشید که تماس فیزیکی ناملایم می‌تواند تلاش برای ارتباط گرفتن را از بین ببرد. لمس باید گرم، پر معنی و پر از محبت باشد.

پاداش دادن به کودک

وقتی کودک مهارت‌های شنیداری خوبی از خود نشان می‌دهد، کودک را تحسین کنید یا از پاداش‌های کوچکی برای تشویق استفاده کنید. برای مثال، اگر می‌خواهید تلویزیون دیدن را تمام کند و مشق‌هایش را بنویسد و برای این کار به او 15 دقیقه وقت دادید، اما او بلافاصله بدون شکایت شروع به مشق نوشتن کرد، او را تحسین کنید. انگیزه دادن یا تحسین کردن باعث می‌شود کودک شما حرف گوش کن تر شود.

الگوی مناسبی باشید

حرف گوش نکردن کودک می‌تواند به دلیل تقلید از والدین باشد. اگر فرزندتان با شوق و ذوق نقاشی‌اش را به شما نشان می‌دهد، و شما در حالی که سرتان در تلفن همراه یا لپ‌تاپ است فقط سر تکان می‌دهید، انتظار نداشته باشید که او با جان و دل به حرف‌های شما گوش دهد. برای گوش دادن به حرف‌هایش، وقت بگذارید، با احترام به آنها گوش دهید، مستقیم به چشم‌هایش نگاه کنید و بازخورد مناسب بدهید. کودکان بسیار بیشتر از آنچه می‌بینند یاد می‌گیرند تا از آنچه می‌شنوند. بنابراین الگوی خوبی باشید.

مقالات مرتبط:

قلدری کودک چیست و چطور اصلاح می شود؟

دست بزن کودک

ارتباطات خانوادگی می‌تواند یکی از سخت‌ترین مسائلی باشد که والدین باید با آن کنار بیایند. آموزش دادن مهارت شنیدن به زمان، صبر و ثبات نیاز دارد. اگر احساس می‌کنید چیزی مانع حرف شنوی فرزند شما می‌شود، مانند ناتوانی در تمرکز یا مشکل شنوایی، با پزشک صحبت کنید. مقاله ی اجتماعی شدن کودک در محیط خانواده را بخوانید.

حرف گوش نکردن کودک باعث اختلال در روند رشد اجتماعی و یادگیری او در سال‌های مدرسه می‌شود. مربیان پیش دبستانی شادآموز تمام تلاش خود را می‌کنند تا این مهارت و قوه توجه را در کودکان تقویت کنند تا آنها آماده ورود به دوره مهم زندگی خود شوند.

شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:

منبع:

verywellfamily