مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه
مراحل رشد حرکتی نوزاد تا 1 سالگی چگونه است؟
کودکان برای انجام فعالیت هاشون و آماده شدن برای انجام مهارت های حرکتی، مراحلی رو طی میکنن. البته که هیچ یک از والدین عجله ای برای انجام مهارت های حرکتی پیچیده توسط کودکشون ندارن و کودک رو مجبور به انجام زود از موعد حرکات نمیکنن.
اما هر مادری یا پدری باید اطلاعاتی درباره مراحل رشد حرکتی کودک و نحوه انجام فعالیت ها توسط کودکش داشته باشه تا در حد توانایی ها از کودک انتظار داشته باشه، بتونه مهارت ها رو تقویت کنه و در صورت عدم ایجاد مراحل و یا وجود ناهماهنگی ها و کندی ها در زمان مناسب به متخصص مراجعه کنه و از بروز مشکلات جلوگیری کنه. هم چنین برای ایجاد فضای مناسب و امن برای بازی های کودک دانستن نکاتی لازمه، که در این مقاله به اونها پرداخته خواهد شد.
مهارت های حرکتی به مهارت های گفته میشه که در اونها از عضلات مثل عضلات پاها و دست ها استفاده میشه. کودکان با توجه به رشد فیزیکیشون در سنین مختلف میتونن مهارت های مختلفی رو کسب کنن. طبیعیه که با افزایش سن این مهارت ها پیچیده تر میشه. مهارت های حرکتی به 2 دسته تقسیم میشن: مهارت های حرکتی درشت و مهارت های حرکتی ظریف.
مهارت های حرکتی ظریف
مهارت های حرکتی ظریف مهارت هایی رو شامل میشه که نیازمند دقت بیشتر و ظرافت بیشتر هستن و در اونها از عضلات کوچکتر دست یا پا استفاده میشه. به طور مثال، خط خطی کردن، چنگ زدن دراز کردن دست، کف زدن، چرخاندن، گرفتن با پنجه و… از مهارت های حرکتی ظریف هستن که کودک شیرخوار میتونه اونها رو انجام بده. لازمه بدونید که کودکان تا قبل از 4 ماهگی توانایی گرفتن جغجغه رو ندارن و تا قبل از 15 ماهگی نمیتونن با انگشتانشون یک کشمش رو هم از زمین بردارن و برای کشیدن خط و خط خطی کردن باید 25 ماه بشن. در نتیجه برای انجام هرکدوم از این فعالیت ها باید صبر بسیار کرد و از عجله پرهیز نمود.
در مقابل سهل انگاری و بی توجهی به فعالیت های کودک در هر سنی ممکنه باعث غفلت از بیماری یا کندی در کودک باشه و زمان مناسب برای پیشگیری از این بیماری ها از دست بره. برای اینکار خیلی مهم هست که هر والدی از شرایط و نحوه رشد کودک خودش مطلع باشه پس یک متخصص میتونه به شما در این زمینه کمک کنه.
فعالیت هایی که میشه باهاشون مهارت های ظریف کودک رو تقویت کرد
از ابتدای تولد کودک توانایی چندان و اختیار زیادی برای استفاده از دستهاش و پاهاش نداره و بیشتر اوقات خودش رو به رفع نیاز به تغذیه و خواب اختصاص میده. در نتیجه داشتن توقع از نوزاد برای انجام هر کاری اشتباهه. اما به مرور زمان میتونه فعالیت هایی رو به آرومی انجام بده و با تکرار و تمرین به اونها مسلط بشه و با این کارها ماهیچه ها و عضلاتش رو تقویت کنه. به طور مثال از 15 ماهگی میشه با دادن جغجغه به کودک او رو تشویق کرد تا اشیا دیگر رو هم بگیره و یا بهش یاد داده بشه که شیشه شیر یا پستونکش رو خودش با دستهاش بگیره.
اگر می خواهید با مراحل رشد کودکان تا یکسالگی آشنا شوید، میتوانید این مطلب از شاد آموز را بخوانید.
مهارت های حرکتی درشت
مهارت های حرکتی درشت مهارت هایی هستن که در اونها از عضلات درشت بدن استفاده میشه و دقت زیادی نیاز نداره. این مهارت ها به رشد سیستم عصبی عضلانی مربوطه و هرقدر این سیستم رشد بیشتری داشته باشه، یعنی کودک راحت تر میتونه اون فعالیت ها رو انجام بده. رشد این سیستم به سن کودک هم مربوط هست و با افزایش سن کودک و با رشد فیزیکی و رشد اندام های کودک، توانایی برای انجام این فعالیت ها بیشتر میشه. در نوزادی کودک با لگد زدن، ورجه ورجه کردن، جنبیدن، پیچ و تاب خوردن و چرخیدن شروع میکنه به انجام حرکات درشت. این حرکات ریتمیک انجام میشه و این ریتمیک بودن باعث میشه که در آینده هماهنگی بیشتری بین حرکاتشون به وجود بیاد.
جابجایی کودک بدون کمک
جا به جا شدن بدون کمک دیگران و به طور مستقل رویداد بسیار مهمی هست برای فراگیری مهارت های حرکتی جدید. بعضی از کودکان قبل از اینکه شروع به چهار دست و پا رفتن بکنن سینه خیز میرن و چند ماهی رو به این شکل میگذرونن. اما بعضی از بچه ها هم بدون سینه خیز رفتن چهار دست و پا میرن. این مراحل در کودکان متفاوت هست.
نکته مهمی که در این مورد وجود داره این هست که کودکان شیرخواری که چهار دست و پا میرن از کودکانی که این مرحله رو نگذروندن کارآیی بیشتری دارن. ویژگی اصلی این دوره خزیدن به منظور بهبود سرعت است. کودکان در 3 ماهگی میتونن با استفاده از تکیه گاه و در 6 ماهگی بدون استفاده از تکیه گاه بشینن.
در 11 ماهگی میتونن از پله ها بالا برن و در 13 ماهگی بدون کمک راه برن. البته در تمام این مراحل نیاز به مراقبت و تمرین و حفظ تمام نکات ایمنی الزامی هست. هم چنین بهتره در این سنین و در حین انجام این فعالیت ها هیچ وقت تنها نمونن و یک بزرگتر در کنار اونها حضور داشته باشه.
فعالیت هایی که باعث بهتر شدن فعالیت های حرکتی درشت در کودک میشه
کودک شما باید با تمرین و قرار گرفتن در محیطی امن و سالم به فعالیت های بدنی بپردازه و دنیای اطراف خودش رو کشف کنه و بدون نگرانی مهارت هاش رو بهبود ببخشه. برای این کار میشه از اسباب بازی هایی مثل جغجغه یا عروسک های پارچه ای استفاده از هم چنین میشه برای آموزش اینکه حرکت بعضی چیزها به او بستگی داره از وصل کردن بادکنک به دست ها و پاهاش استفاده کرد.
مهارت های حرکتی درشت معمولا از زمانی آغاز میشن که کودک رشد عضلانی مناسبی داره و میتونه فعالیت هایی مثل دویدن، پریدن، لباس پوشیدن و یا غذا خوردن رو انجام بده. اما در سنین نوزادی تا 1 سالگی کودک میتونه تا حد توانش و با توجه به رشد اندام ها به انجام این کارها بپردازه و مهارت های خودش رو رشد بده. در تمام این مراحل بهتره که یک متخصص از جریان رشدی کودک مطلع باشه و راهنمایی های لازم رو در این خصوص داشته باشه.
شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:
منبع: رایس، ف. فیلیپ، (1390) رشد انسان، ترجمه دکتر مهشید فروغان
با انجام چه کارهایی مهارت حرکتی بچم که یک سالش هست رو میشه تقویت کنم
سلام همراه گرامی
برای تقویت مهارت های حرکتی کودک یک ساله باید به تقویت مهارت های حرکتی درشت مانند راه رفتن، دویدن و… می شود . مهارت های حرکتی ظریف مانند اینکه خودش با دستان خودش شیشه شیرش را بگیرد، لیوان در دست بگیرد و… می شود.