درمان اختلال لالی انتخابی چگونه است؟

یکی از مهمترین فعالیت های هر فرد برای رشد و پیشرفت بیشتر، برقراری ارتباط با دیگران است. این ارتباط با نمادها، اشکال و به خصوص زبان شکل میگیره. افرادی که از توانایی صحبت کردن بهتری برخوردار باشند میتونند بهتر ارتباطاتشون رو اداره کنند و در گروه های بیشتری بسته به سلیقه و هدفشون عضو بشن.

کودک از چه زمانی شروع به صحبت آگاهانه میکنه؟

در سن 5 و 6 سالگی کودک میتونه جملات رو با لحنی کودکانه و ساده بیان کنه و مفهومش رو به بقیه برسونه. این توانایی از حدود 1 ونیم سالگی شروع میشه و تا حدود 10 سالگی ادامه داره و بعد از اون کودک به طور درست و آگاهانه از زبان مادری و گاها از زبان دوم استفاده میکنه.

در ادامه این مقاله میتونید در رابطه با اضطراب جدایی در کودکان بیشتر بخوانید.

ویژگی اختلال لالی انتخابی یا موتیسم در کودکان

اختلال موتیسم چیست؟

کودکان گاهی در موقعیت های اجتماعی مثل برخورد با فردی برای اولین بار، ممکنه تمایل به حرف زدن نداشته باشن. کودکان عادی که در چنین موقعیت هایی قرارمی گیرند پس از مدتی کوتاه میتونن حرف بزنند و ارتباط برقرار کنند. در واقع این زمان سکوت و شروع به صحبت به این بستگی داره که چه زمانی کودک با فرد مورد نظر بتونه مثل بقیه افراد برخورد کنه و چه زمانی حس امنیت در کنارش پیدا میکنه.

کودکانی که اختلال موتیسم یا لالی انتخابی دارند در موقعیت های اجتماعی تمایلی به صحبت کردن ندارند ولی توانایی صحبت دارند. به عبارت دیگر؛ کودک در کنار چند نفر از اعضای خانواده به راحتی میتونه صحبت کنه اما در موقعیت های اجتماعی مثل مدرسه، مهمانی و… به طور عمدی صحبت نمیکنه. کودکانی که دچار اختلال لالی انتخابی یا موتیسم هستند، چند ویژگی دیگر هم در کنارش دارند مثل: کم رویی بیش از حد، ترس از شرمندگی، انزوا و گوشه گیری اجتماعی، چسبیدن و متکی بودن به والدین، صفات وسواسی و منفی گرایی، نافرمانی.

کودکان مبتلا به لالی انتخابی، فقط در حضور افراد نزدیک در خانواده صحبت میکنن و اگر در موقعیت های اجنماعی کسی ازشون چیزی بپرسه جواب نمیدهند و هیچ موقع یک مکالمه رو آغاز نمیکنند. این کودکان در مدرسه صحبت نمیکنند و همین باعث افت تحصیلی در اونها میشه چراکه در پرسش های کلاسی، پیدا کردن دوست و دروسی مثل قرائت و شعرخوانی ضعیف عمل می کنند.

کودکانی که مبتلا به اختلال موتیسم هستند مشکلی در زبان یا بیان و حرف زدن ندارند اما در بعضی اوقات که احساس اضطراب می کنند صحبت نمی کنند. در نتیجه اگر به پزشک برای این تشخیص مراجعه کرده اید بهتر است ابتدا از سلامت گفتار کودک اطمینان حاصل کنید و بعد به درمان بپردازید. این اختلال یک اختلال نادر است اما به هرحال در بعضی کودکان وجود دارد.

دختران بیشتر دچار خاموشی انتخابی می شوند. بعضی از علائم این اختلال کمرویی و خجالتی بودن عدم تمایل تماس چشمی و عدم علاقه به روابط اجتماعی است. همچنین این کودکان به دلیل کمرویی و خجالتی بودن در جلسات و جمعیت حضوری یا در موقعیت هایی که نیاز به ارتباط حضوری دارد کمتر خودی نشان می دهند. کودکانی که لالی انتخابی را دارند به طور همزمان اختلال هراس اجتماعی هم دارند که باعث عدم حضور آنها در جمع می شود. این اختلال باعث می شود تا در مدرسه یا مهد کودک هم در بین دوستانشان دچار مشکل شوند و یا گاهی به آنها برچسب های بیرحمانه بزنند و از جمع طرد شوند. اما با برخورد صحیح و آموزش مناسب، می توان این کودکان را پس از مدتی در جمع دوستان و کلاس مشاهده کرد.

پراکندگی و شیوع این اختلال به چه صورت است؟

همانطور که گفته شد این اختلال نادر است اما در بین دختران بیشتر از پسران دیده میشود. شاید این به دلیل تشویق دختران به کناره گیری از جمع و با حیا بودن های افراطی باشد. اضطراب از ملاک و معیارهای اصلی برای تشخیص این اختلال در کودکان هست. معیار دیگر این هست که کودک با یکی از والدین یعنی یا مادر یا پدر مشکل دارد و روابط خوبی با او ندارد اما بیشتر رابطه او با مادر دچار مشکل است. بسیاری از متخصصان با این اختلال مثل هراس اجتماعی برخورد میکند چراکه این دو اختلال معمولا باهم اتفاق میفتند.

علت این اختلال چیست؟

کودکان در بسیاری موارد از والدینشون تقلید میکنند از نقش روزمره مثل آشپزی و خونه داری گرفته تا مهارت های اجتماعی مثل برخوردهای اجتماعی و نحوه عملکرد در موقعیت های ناشناخته. معمولا کودکانی که والدینشون هم دچار کم رویی اجتماعی هستند بیشتر دچار این اختلال میشوند و عوامل ارثی در این اختلال دخیل هستند. این اختلال نادر است اما بسیاری از کودکان با کم رویی درگیر هستند که باید با پیگیری و توضیحات درست توسط والدین و فراهم کردن شرایط اجتماعی امن و مناسب با سن کودک این موضوع رو حل کنند.

چگونگی شروع و روند اختلال لالی انتخابی

شروع این اختلال معمولا قبل از 5 سالگی هست اما تا سنین ورود به مدرسه ادامه داره. البته باید بدونید که این کم رویی و ارتباط برقرار نکردن با افراد باید به مدت حداقل یک ماه طول بکشه و با چند بار کم رویی نمیتونیم بگیم که کودک اختلال لالی انتخابی داره. معمولا بعد از گذشت مدتی از اختلال موتیسم یا لالی انتخابی و با حضور در جامعه و ایجاد حس اعتماد به محیط و وجود اعتماد به نفس در کودک لالی انتخابی حل و ناپدید میشه اما در صورت بروز و طولانی مدت شدن این علائم و اختلال امکان انزوای اجتماعی و مشکلات تحصیلی وجود داره.

کودکانی که مبتلا به اختلال خاموشی انتخابی یا لالی انتخابی هستند ممکن است در جایی که جمعیت غریبه زیاد است رویشان را برگردانند با موهایشان بازی کنند یا چشمشان را هنگامی که کسی با او حرف میزند ببندد. این کودکان از صحبت کردن فرار می کنند. نکته جالب این هست که این کودکان در جایی که راحت هستند مثل خانه و با افراد مورد اعتمادشان بسیار پرحرف و نرمال باشند و این خاموشی فقط در مقابل موقعیت غریبه اتفاق میفتد. مثل مدرسه، مهدکودک.

عموما اختلال موتیسم یا لالی انتخابی کودکان در سالهای مدرسه شناخته می شوند یعنی حدود هشت سالگی اما میتوان از زمان ورود کودک به مهد کودک هم این لالی انتخابی رو شناسایی کرد. یعنی زمانی که حدودا چهارساله است. معیار تشخیص این اختلال از کتاب راهنمای اختلالات به این صورت هست:

عدم تمایل به صحبت کردن در شرایط خاص مثل مدرسه یا هرجایی که از فرد انتظار میرود به طور طبیعی صحبت کند.
زمانیکه کودک عدم موفقیت تحصیلی دارد یا در شغل و عملکرد اجتماعی دچار مشکل میشود و دچار اختلال دیگری نیست.
این علائم حدود یک ماه طول کشیده باشد. البته ماه اول ورود به مدرسه جزو این محاسبه نیست چراکه اکثر کودکان به دلیل عدم آشنایی با موقعیت مدرسه ماه اول را کمرو هستند.
گاهی کودکان صحبت کردن به زبان جمع را بلد نیستند یا سررشته ای از آن ندارند. باید مطمئن شویم که این خاموشی به دلیل بلد نبودن زبان جمع نیست.
مطمئن شوید که این اختلال به دلیل لکنت زبان و اختلالات ارتباطی نیست و فقط در طول یک اختلال رشد فراگیر اتفاق نمی افتد مثل اسکیزوفرنی یا اختلال روانپریشی دیگر

درمان اختلال لالی انتخابی یا موتیسم

درمان اختلال لالی انتخابی

برای درمان و جلوگیری از پیچیده تر شدن و آسیب بیشتر اختلال لالی انتخابی به تحصیل و روابط اجتماعی کودک بهتره که به روانشناس کودک مراجعه کنید. در طی درمان روانشناس، با رفتار درمانی میتونه به کودک آموزش بده که در موقعیت های اجتماعی چگونه رفتار کنه و در واقع کودک رو در موقعیت های امن اجتماعی قرار میده و طرز کنترل شرایط جدید و ناشناخته رو به کودک آموزش میده.
درمان بعدی بازی درمانی نام داره. روانشناس با انجام بازی هایی که در آنها کودک در یکی از نقش های اجتماعی به ایفای نقش میپردازه کمک میکنه تا کودک کم رویی افراطی رو کنار بگذاره و در هر نقشی که هست بتونه حرف بزنه و نظراتش رو یا انتقادات و مخالفتش رو با شرایط موجود بیان کنه.
درمانی که تأثیر زیادی بر کودک داره هنردرمانی هست. کودکی که تمایلی به حرف زدن نداره و به دلیل اضطراب یا کم رویی با کسی صحبت نمیکنه برای بیان منظورش باید از اشاره یا تابلو یا نمادها استفاده کنه در غیر این صورت کودک نمیتونه به هیچ عنوان با کسی ارتباط برقرار کنه. در هنر درمانی به کودک آموخته میشه که ناهنجاری های ذهنی و مشکلات و دلایل اضطرابش رو به تصویر بکشه و در آخر با امین دونستن مشاور درباره اونها حرف بزنه.

در واقع هنر درمانی راهی برای جلب اعتماد کودک به مشاور به شمار میره. والدین ممکنه به دلیل که میبینن کودکشون نمیتونه به درستی ارتباط برقرار کنه و از بقیه کودکان در همون سن عقب تره، به او سرکوفت بزنن یا بهش برچسب بی دست و پا و… بزنند که این القاب و برخوردها کاملا اشتباهه و باعث تشدید اختلال لالی انتخابی کودک میشه بهتره که والدین در این موضوع درکنار کودکشون باشند و او را حمایت کنند و شرایط امن و مناسبی رو برای افزایش اعتماد به نفس کودک فراهم کنند.

نقش محیط بر لالی انتخابی کودک

همونطور که گفته شد کودک در موقعیت های ناشناخته و در مواجهه با افراد جدید، تمایل به حرف زدن ندارد. اما یکی از راه ها برای مقابله با این رفتار این هست که محیط رو برای کودک امن کنیم و با توجه به شرایط خاص کودک محیطی سرشار از حس خوب و توجه مثبت فراهم کنیم.

وجود کودکانی هم سن و سال با کودک میتونه تأثیر بسیار زیادی در جلب اعتماد او داشته باشه. پیشتر گفته شد که کودکان از راه تقلید بسیاری از رفتارها رو می آموزند حضور در محیطی مانند مهدکودک ها یا مراکز آموزشی میتونه به کودک کمک کنه که از راه تقلید از رفتارهای مربی یا همسالانش که در اون محیط حضور دارند رفتارهای اجتماعی و صحبت کردن رو یادبگیره و متوجه بشه که در تمامی محیط ها خطر وجود نداره و میشه با بقیه رفتاری سالم داشته باشه و درکنارشون به بازی و برقراری روابط اجتماعی بپردازه.

مرکز پیش دبستانی شادآموز میتونه در زمینه فراهم کردن محیط امن و بی خطر به کودکان کمک کنه در کلاس های دسته جمعی و بازی های گروهی شرکت کنند و مشارکت فعال داشته باشند. حضور مربیان کاردان و مجرب این تضمین رو به شما میده که کودکتون در محیطی سالم وقت میگذرونه.