مدت زمان مطالعه: 8 دقیقه
مهارت های حرکتی کودکان به رشد فیزیکی کودک بستگی داره. رشد فیزیکی زمانی اتفاق میفته که هماهنگی بین سیستم عصبی و عضلانی اتفاق افتاده باشه و استخوان بندی کودک رشد کرده باشه. در دوران شیرخواری، کودک شروع به انجام حرکات ریتمیک مثل پشت هم لگد زدن، پاها رو به صورت دورانی تکان دادن میکنه و این کارها برای انجام حرکات و هماهنگی حرکات لازمه و به رشد کمک میکنه.
مرحله بعد از حرکات پشت هم، جابجایی مستقل نام داره که به این معنی هست که کودک اول به صورت سینه خیز و بعد به صورت چهار دست و پا میتونه جابجا بشه. البته در بعضی کودکان سینه خیز رفتن اتفاق نمیفته و این مرحله رو نمیگذرونند. این حالت از نظر رشدی مشکلی ایجاد نمیکنه ولی کودکانی که سینه خیز رفتن رو تجربه کردن بهتر میتوانند در راه رفتن کارایی نشان دهند.
مهارت های حرکتی به دو دسته مهارت های حرکتی درشت و مهارت های حرکتی ظریف تقسیم میشن. مهارت های حرکتی درشت شامل مهارت هایی میشن که در اون ها عضلات بزرگ بدن و بخش های بزرگ درگیر هستن. (عضلات و اندام های بزرگ مثل دست ها و پاها و کمر). حرکات درشت مثل دویدن، پرت کردن چیزها، از میله آویزان شدن، راه رفتن و… . مهارت های حرکتی ظریف مهارت هایی هستن که در آنها اندام ها و عضلات کوچک درگیر میشه و نیاز به دقت و ظرافت بیشتری دارن (عضلات کوچک مثل انگشت ها) . حرکات ظریف مثل نقاشی کشیدن، مداد دست گرفتن، ساختن پازل و کشیدن اشکال هندسی، هرچیزی رو جای خود گذاشتن و… .
درصورتیکه تمایل دارید درباره مهارت های حرکتی تا یکسالگی و مهارتهای حرکتی در کودکان 2و 3 سال بدانید، با این مقاله از شادآموز با ما همراه باشید.
مهارت های حرکتی درشت در سن 5 تا 6سالگی
کودکان از 2 سالگی به بعد از نظر فیزیکی رشد چشم گیری دارن و توانایی هاشون در انجام کارها بسیار بیشتر از سنین تا 2 سالگی هست. در این سنین استخوان هاشون قوی تر میشه، عضلات قدرت بیشتری پیدا میکنن و هماهنگی عضلانی بین دست ها و بازو ها و ساق ها و حواس بسیار بیشتر از قبل میشه.
در این حالت کودک میتونه کارهایی رو انجام بده که تا قبل از این نمیتونست و برای انجام اونها به کمک والدین نیاز داشت. کودکان در 5سالگی میتوانند بپرند و یا روی یک پا لی لی کنند. میتوانند به نرمی جست و خیز کنند و در بازی هاشون به راحتی بایستند، بچرخند حرکت کنند و بدون کمک از پلکانی طولانی بالا بروند و پایین بیایند.
میتوانند روی یک چوب راه برن و با یک پا توپ رو به حرکت در بیارن و از همون طرف به جلو حرکت کنن و یا فقط با استفاده از دست ها توپ رو بگیرند. این حرکات در گذشته با کمک والدین انجام میشد یا اصلا انجام نمیشد اما در این سنین توسط خود کودک و با خواست خود او انجام میگیره.
رشد مهارت های حرکتی درشت به کودکان اجازه می دهد تا تعادل، هماهنگی و عضلات بزرگ خود را پرورش دهند. این توانایی ها به کوچولوی شما کمک می کنه تا در بعضی از حرکات مثل دویدن، بالا رفتن، پریدن و پرتاب تسلط پیدا کند. توسعه مهارت های حرکتی درشت هم، قدم بزرگی در جهت توسعه مهارت های حرکتی ظریف است.
در این سن کودک می تواند:
- با هر دو پا حدود 60 سانتی متر به جلو بپرد.
- آنها می توانند 10 بار روی یک پا مثل بازی لی لی بپرند در حالی که در یک نقطه می مانند یا به جلو حرکت می کنند.
- به یاد داشته باشید که در همه ی کودکان مهارت های یکسان با سرعت یکسان رشد پیدا نمی کند.
- آنها می توانند هنگام حرکت و برای تغییر جهت به توپ ضربه بزنند.
- آنها می توانند بدون چرخ های کمکی در مسافت کوتاهی دوچرخه سواری کنند.
- آنها می توانند بالاتنه و پایین تنه خود را در حین پرش هماهنگ کنند.
- آنها به تدریج در حال ساختن قدرت عضلانیشان هستند.
تمامی مطالب موجود در وب سایت شادآموز، با اهداف کسب اطلاعات عمومی است. اگر در مورد رشد کودک خود نگران هستید، حتما با یک پزشک صحبت کنید.
کودک شما کم کم شروع به انجام کارهای زیر می کند:
- مهارت های مورد نیاز برای انجام ورزش های گروهی مانند فوتبال و بسکتبال را به دست می آورد.
- بدون برخورد با موانع یا افراد دیگر سریعتر و راحت تر حرکت می کند.
- با موفقیت در طول یک میله (با عرض 5 سانتی متر) می تواند تعادلش را حفظ کند و بدون افتادن راه برود.
چگونه می توانید به رشد مهارت های حرکتی فرزندتان کمک کنید؟
فرزند شما منحصر به فرد است و با سرعت خودش رشد خواهد کرد. آنها نقاط قوت و ضعف دارند. شما می توانید با این اقدامات ساده روزمره به کودک خود کمک کنید تا مهارت های حرکتی درشت خود را رشد دهد:
| هنگامی که فرزندتان در حیاط یا پارکی اوقات فراغتش را طی می کند و فعالیت بدنی دارد، | در این زمان او استقامت بدنی اش را تقویت می کند و در عین حال استرس ایجاد شده در طول روز را آزاد می کند. |
| وقتی با هم برای دوچرخه سواری می روید، | تعادل و قدرت عضلانی کودک در حالی که دنیای اطرافش را کشف می کند، رشد می کند. |
| وقتی به فرزندتان چالش فیزیکی می دهید، مقلا با شما تا انتهای پارک مسابقه دهد، | در او قدرت و استقامت ایجاد می شود و پیوند بینتان قوی تر می شود. |
| وقتی به فرزندتان اجازه می دهید با بچه های دیگر یک ورزش گروهی انجام دهد، | مهارت های بدنی او تقویت می شود و همین طور یاد می گیرد چگونه یک بازیکن تیمی باشد. |
| وقتی در خانه مسیری با موانع ایجاد می کنید یا موسیقی می گذارید و با فرزندتان مسابقه می گذارید (مثلا صندلی بازی)، | او تعادل و هماهنگی اش را رشد می دهد در حالی که می بیند حتی در خانه هم می تواند فعال باشد. |
| وقتی که چالشی می گذارید تا کودکتان به روش های مختلف حرکت کند، مثلا بپرد، به طرفین حرکت کند یا از یک پا به پای دیگرش بپرد، | تعادل و هماهنگی اش را بهبود می بخشد. |
مهارت های حرکتی ظریف در 5 تا 6 سالگی
مهارت های حرکتی ظریف، هماهنگی بیشتری رو در عضلات کوچک و هماهنگی بین عضلات چشمی-دستی برای انجام نیاز دارن. با تسلط بر عضلات کوچک کودکان تسلط بیشتری رو بر کارهاشون حس میکنند. چرا که با این تسلط میتونن کارهایی مثل بستن دکمه های لباس و پوشیدن لباس یا غذا خوردن بدون کمک را انجام بدن.
به عنوان مثال هنگام غذا خوردن، کودک دو ساله میتونه لیوان رو به دست بگیره، کودک سه ساله میتونه با قاشق غذا بخوره و از پارچ آب بریزه و به همین ترتیب تسلط بر فعالیت ها و توانایی هاشون بیشتر میشه. یا در مورد لباس پوشیدن، کودک 2 ساله میتونه لباس های ساده رو شخصا به تن کنه. در 4سالگی میتونه به خودش لباس بپوشونه. در 5سالگی میتونه زیپ لباسش رو ببنده و یا دکمه ها رو ببنده و حتی بند کفشش رو خودش به تنهایی باز یا بسته کنه.
در مورد بقیه فعالیت های ظریف میتونن مثل کشیدن خطوط یا نقاشی ها، از دو سالگی خط بکشن و از 3 سالگی از روی دایره، کپی بکشن یا خط مستقیم رسم کنن. کودکان 4ساله میتوانند شکل های ساده رو رسم کنند یا با قیچی از روی خط چین ها ببرند و حروف رو ناشیانه بنویسند.
کودکان در سن 5 سالگی میتونند اشکال چند ضلعی رو که بیشتر از دایره نیاز به دقت داره بکشند. در این سنین والدین میتونند از بسته های کمک آموزشی یا از مهدکودک ها و آموزش هایی که در مراکز آموزشی انجام میشه استفاده کنند.
دست برتری در کودکان
دست برتری به معنی ترجیح دادن یک دست برای انجام کارهاست. 90 تا 93 درصد انسان ها استفاده از دست راست رو ترجیح میدن باقی جمعیت یا چپ دست میشن یا از هر دو دستشون برای کارها استفاده میکنن. دست برتری در کودکان به کندی ایجاد میشه و در سالهای اولیه عمرشون ثبات زیادی نداره.
اکثر کودکان از دو سالگی برای برداشتن اشیا از هر دو دست استفاده میکنند اما در 4سالگی دست راست رو ترجیح میدن. تا 7 سالگی ثبات به وجود میاد و پس از اون تغییر دادن این ترجیح برای استفاده از دست به سختی و به ندرت اتفاق میفته. برای همین هم بهتره که تلاش برای تغییر دست برتر کودک نکنیم. چراکه این وادار کردن ها باعث بروز لکنت زبان و مشکلات خواندن و مشکلات هیجانی در کودک میشه.
ویژگی های راست دست ها و چپ دست ها
چپ دستی در بعضی ورزش ها حسن به حساب میاد و نتایج مثبتی به همراه داره مثل بیسبال و تنیس. همچنین افراد چپ دست موسیقی رو بهتر یاد میگیرن و فعالیت هایی مثل هنر و تئاتر براشون بهتر و راحت تر هست. البته در چپ دستی احتمال بروز ناتوانی های یادگیری بیشتر از راست دست هاست که البته این ناتوانی ها در صورت بروز (در همه کودکان چپ دست این اتفاق نمیفته) با پیشگیری و پی گیری از طریق متخصصان قابل حل و کنترل هست. برای خواندن مقاله های بیشتر در این مورد به وبسایت مرکز پیش دبستانی شادآموز سر بزنید.
شاد آموز را در اینستاگرام دنبال کنید:
منبع: رایس، ف. فیلیپ، (1390) رشد انسان،ترجمه دکتر مهشید فروغان، ویراست چهارم
بچه من چپ دست هست کاری با اینکه بقیه میگن مداد یا قاسق رو بده دست راستش ندارم