مدت زمان مطالعه: 10 دقیقه
رشد حرکتی و دست ورزی در کودکان 2 و 3 ساله
رشد مهارت های حرکتی و توانایی استفاده از عضلات و دست به رشد ماهیچه ها و استخوان بندی بستگی داره و ارتباط مستقیم داره با رشد عضلانی عصبی. کودکان، مراحلی رو برای رشد عضلات و حرکاتشون طی میکنن. نوزادان از مهارت های حرکتی مانند لگد زدن، چرخیدن، پیچ و تاب خوردن و ورجه ورجه کردن استفاده میکنن. این حرکات ریتمیک کمک میکنه که کودک بتونه در مراحل بعدی رشد هم حرکات رو به خوبی انجام بده.
بچه ها در 3ماهگی با استفاده از تکیه گاه و در 6ماهگی به تنهایی میتونن بشینن و در 10ماهگی میتونن با گرفتن اثاثیه برای چند ثانیه کوتاه بایستن. حدود 11ماهگی میتونن از پله ها بالا برن و در 13ماهگی به تنهایی و بدون کمک راه میرن. در 20 تا 24 ماهگی میتونن توپ رو با پاهاشون به جلو هل بدن و شوت کنن. همونطور که ملاحظه کردید در 24 ماه مهارت های حرکتی و توانایی های فیزیکی بچه ها رشد خیلی زیادی میکنه.
در این ویدیو یک نمونه بازی برای کودکان به جهت تقویت مهارت های ظریف و دست ورزی و بهبود هماهنگی دست و چشم در آنها می شود. برای انجام این فعالیت نیاز به تهیه ی وسایل زیادی نیست و از وسایل موجود در خانه مثل نخ یا کاموا و ماکارونی فرمی و یا به جای آن برش های نی می توانید استفاده کنید.
بازی نخ ونی
مهارت های حرکتی به مهارت های درشت و ظریف تقسیم میشن. مهارت های درشت مثل شوت کردن توپ، پرتاب توپ با دست، پریدن روی پله یا یک جای بلند و بعد پریدن به پایین و… و مهارت های ظریف مثل گرفتن انگشت دیگران، نقاشی کشیدن، باز کردن و…
مهارت های حرکتی ظریف باعث تقویت مهارت دست ورزی در کودک می شود. این مهارت ها با استفاده از بازیهای مختلفی افزایش پیدا می کند و تقویت می شود که این بازیها برای جذابیت بیشتر برای هر گروه سنی تفاوت دارد.
مهارت های دست ورزی به عضلات ریز بدن مربوط است. و به ترتیب برای سنین بالاتر سخت تر می شود. تمریناتی مثل پرتاب کردن، گرفتن و… برای کودکان حدودا دوساله مناسب است. هم چنین در این سن میتوانید به کودک نحوه گرفتن مداد رو هم آموزش دهید. در سالهای بالاتر از تمریناتی مثل بریدن و باز و بسته کردن و… استفاده کنید. مهم ترین نکته در این مهارتها این است که به نقش انگشتان دست توجه ویژه ای می شود.
برای آشنایی با مهارت های شناختی و حرکتی تا یک سالگی کودکان را می توانید در این مقاله از شادآموز به صورت جامع بخوانید.
مهارت های حرکتی درشت
مهارت های حرکتی درشت در 2 و 3 سالگی
بچه ها در 2 و 3 سالگی مهارت های بدنیشون پیشرفت چشم گیری پیدا میکنه. استخوان هاشون قوی تر میشه، عضلاتشون رشد میکنه و هماهنگی عضلانی عصبی در این سن بیشتر میشه. در این سن بچه ها مهارت و تسلط بیشتری برای انجام کار های بدنی که قبلا براشون ناممکن بود دارن. می تونن وسایل سبک بازیشون رو جابه جا کنن، کیفشون رو حمل کنن و بازی های بیشتری نسبت به قبل انجام بدن.
مثلا اگر تا قبل از این نشسته بازی میکردن و فقط از اسباب بازی هایی که بهشون داده میشد استفاده میکردن در این حس میتونن خودشون برن اسباب بازیشون رو از کمد بردارن و حتی با کنترل تلویزیون هم بازی کنن. اونها به دلیل اینکه میتونن از بعضی چیز ها بالا برن ممکنه از روی صندلی بالا برن و روی اپن، میز و… بشینن. علاوه بر این به دلیل انرژی زیادی که کودکان در این سنین دارن دوست دارن از یخچال، کمد و پله ها بالا برن.
مهارت های ظریف در 2 و 3 سالگی
انجام مهارت های ظریف در کودکان چگونه است؟ در این سن بچه ها میتونن بین چیزی که میبینن و کاری که انجام میدن هماهنگی برقرار کنن. به این معنی که میتونن یه گربه رو ببینن (نقاشی ساده ای از یک گربه) و اون چیزی که میبینن رو سعی کنن در حد خودشون بکشن. میتونن بدون کمک غذا بخورن و با قاشق غذا رو از بشقاب بردارن. میتونن لباس هاشون رو بپوشن مثلا جوراب هاشون رو میتونن خودشون بپوشن.
کودک 2 ساله میتونه با دستاش یک لیوان رو نگه داره و کودک سه ساله میتونه با هر دستش یک لیوان رو نگه داره. یعنی در طول یک سال کودک میتونه کارها رو به صورت گسترده تری انجام بده. در این کودک شما میتونه نواختن بعضی از سازها مثل پیانو رو شروع کنن. در سن 3 سالگی میتونه به تنهایی خط بکشه. برای تقویت این مهارتشون میتونید از نقاشی کشیدن و مرتب کردن و ساختن پازل ها استفاده کنید.
دست برتری در کودکان
دست برتری به معنی ترجیح دادن یک دست به دست دیگر برای انجام کارهاست. تقریبا 90 تا93 درصد جمعیت جهان از دست راست به عنوان دست برترشون استفاده میکنن. عده ای از دست چپ برای انجام کارهاشون استفاده میکنن و قطعا عده ای هم هستن که از هر دو دستشون برای انجام کار هاشون استفاده میکنن. لازمه بدونید که دست برتری در کودکان خیلی کند ایجاد میشه و در سال های اولیه عمرشون همیشه کیفیت ثابت نداره. در نتیجه نباید به کودک سخت گرفت که حتما از دست راست استفاده کنه چراکه باعث ایجاد بعضی مشکلات مثل بروز لکنت زبان، مشکلات خواندن یا مشکلات هیجانی میشه.
چپ دستها هم محاسنی دارن و هم معایبی. چپ دستی در بعضی ورزشها مثل بیسبال کمک میکنه که بهتر توپ گرفته بشه. افراد چپ دست با توجه به اینکه نیمکره راست مغزشون برتری داره، در کار های هنری، تئاتر و پیکر تراشی و مجسمه سازی میتونن موفق باشن و بنابراین نباید هیچ کودکی به دلیل چپ دست بودن مورد سرزنش قرار بگیره و اذیت بشه.
سینه خیز رفتن چه تاثیری بر یادگیری کودک دارد؟
هرقدر کودکان محرک های دریافتی بیشتری داشته باشند بیشتر هم میتوانند پردازش کنند و در فهم و درک دریافتیها پیشرفته تر می شوند. در نتیجه این موضوع در بیان و توصیف ویژگیها و توانایی های خودشان و نشان دادن تواناییها در مواقع درست بهتر عمل خواهند کرد. کودکی که دچار مشکلات و اختلالات یادگیری باشد این تواناییها را یا خیلی با تاخیر یاد میگیرد یا اصلا خیلی از مهارتها را یاد نمیگیرد.
زیربنای یادگیری در کودک سینه خیز رفتن اوست. به طور مثال فرایند سینه خیز رفتن در کودک باعث تشکیل نیازهایی برای چهار دست و پا راه رفتن و بعد فرایند راه رفتن عادی میشود. مثلا بچه ای که بدون سینه خیز رفتن چهار دست و پا راه برود، ممکن است باعث مشکلاتی در راه رفتن و یا یادگیری کودک شود. این مشکل خودش را در زمان مدرسه رفتن کودک نشان میدهد.
بچه هایی که سینه خیز نمیروند از نظر عضوی مشکلی ندارند و اگر مشکلی باشد در سیستم پردازش و ادراک آنهاست. کودکانی که از طریق شنیداری یا دیداری مباحث رو یاد نمی گیرند، راه مناسب برای آموختن مسائل به این کودکان این هست که با استفاده از گیرنده های لمسی و جنبشی به آنها آموزش دهیم. برای درک بهتر تاخیر در رشد نوزاد و دریافت راهکارهای مناسب رشدی این مقاله از شادآموز را حتما بخوانید.
بازیهای که باعث تقویت دست ورزی و مهارتهای حرکتی کودک شما میشه
این نوع بازیها از تخیل و مهارتهای مختلف کودک استفاده می شود تا کودک یک چیز جدید را خلق کند. این بازیها باعث تقویت قوه تخیل فرد می شود. همچنین اعتماد به نفس کودکان هم به این وسیله افزایش میابد و باعث تقویت مهارتهای حرکتی کودک دو یا سه ساله شما می شود.
خمیربازی
خمیربازی
بهترین بازی برای تقویت دست ورزی کودک خمیربازی است. این بازی باعث تخلیه شدن هیجانات کودک شده و او از اینکه توانسته خالق وسیله ای باشد لذت بسیار زیادی میبرد. بچه های دو یا سه ساله ممکن است خمیر بازی را به جای خوراکی اشتباه بگیرند. برای جلوگیری از این مشکل می توانید خمیر بازی خانگی بسازید. با آرد و رنگ خوراکی خمیر خوراکی ساخته میشود. خمیر خوراکی اگر توسط کودک خورده شود مشکلی ایجاد نمیکند.
نقاشی
برای هماهنگ شدن مهارتهای چشم و دست و آشنایی با رنگها و ترکیبات رنگی مختلف و همچنین تقویت دست ورزی کودک استفاده از نقاشی توصیه میشود. در هنگام نقاشی به کودک اجازه دهید تا آزادانه هر چه تمایل دارد بکشد. آموزش نقاشی به کودک کار درستی نیست باید کودک بتواند هر آنچه در ذهنش دارد بکشد و در این راه فقط زمانی که خودش در خواست کمک کرد میتوانید به او خیلی جزیی کمک کنید. کودک باید در حین بازی و انجام دادن فعالیتها مهارتها را یاد بگیرد.
ساختن کاردستی با کاغذ رنگی، پارچه و وسایل دیگر
با استفاده از کاغذ رنگی یا وسایلی که دور انداختنی هستند کودک میتواند کاردستی درست کند. با جست و جو در اینترنت
میتوانید هزاران ایده برای ساخت کاردستی کودک پیدا کنید. کودک شما ممکن است نتواند کاردستی را به درستی بسازد اما میتواند ساختن یکی از کاردستی ها را نکاه کند. و تماشای ساخت یک شکل با کاغذهای رنگی و وسایل دیگر توسط شما هم برای او لذت بخش است و میتونید کارهای ساده را به او واگزار کنید. و بعد آن را روی دیوار یا در یا روی یخچال بزنید.
مهارت های حرکتی در کودکان 5 تا 6 سال از شادآموز را بخوانید.
بازی برداشتن مواد مختلف با قاشق و جابجایی
با داشتن یک ظرف حبوبات و یک جا یخی، می توانید کودک خود را تشویق کنید تا مهارت های حرکتی ظریف خود را در حین جمع کردن و جابجایی مواد، تقویت کند! مقداری از چند حبوبات مختلف (برنج، گندم، دانه‌های ذرت، عدس) هرکدام را در کاسه ای می ریزیم و از کودک می خواهیم تا آنها را داخل یک جا از جایخی بریزد. این بازی به هماهنگی دست و چشم در کودک نیز کمک می کند.
بازی ترکیب رنگ ها با قطره چکان
با افزودن چند کاسه یا فنجان آب رنگی (که فقط با مقداری رنگ خوراکی رنگ آمیزی شده است)، نوآموزان کوچک ما نیز می توانند شروع به ترکیب رنگ کنند! همچنین میتوانید برای انگشتان کوچک بچه ها، از قطره چکان بزرگ استفاده کنید.
کشیدن موفقیت آمیز آب به داخل قطره چکان و سپس رها کردن آن در ظرف دیگری، کمی تمرین نیاز دارد، بنابراین این یکی از راه های خوب برای تشویق رشد مهارت های حرکتی ظریف در کودکان پیش دبستانی است.
ترکیب رنگها
آمادگی فیزیکی کودکان
بچه ها این روز ها به دلیل اینکه تحرک و فعالیتشون کمتر شده و زمان بیشتری رو برای تماشای تلویزیون و بازی های کامپیوتری و موبایل ها میگذارن، وزنشون بالاتر رفته و تمایل به فعالیت هم در اونها کم شده. در نتیجه از طاقت فیزیکی کمتری برخوردارن. برای تقویت آمادگی فیزیکی در کودکان میشه اونها در محیطی قرار داد که فعالیت فیزیکی بیشتری انجام بدن. مثلا در کلاس های ورزشی مثل ورزش هایی که میتونن تا بزرگسالی از اونها لذت ببرند مانند ژیمناستیک، یوگا، تنیس، شنا، اسکیت، دوچرخه سواری و…. کودکان میتونن در محیطی مثل مهد کودک ساعت هایی از روز رو به بازی ها و ورزش های هدفمند بگذرونن و از بی تحرکی فاصله بگیرن. مرکز پیش دبستانی شادآموز میتونه به شما و کودکتون در این موارد کمک کنه.
شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:
منبع: رایس، ف. فیلیپ، (1390) رشد انسان، ترجمه دکتر مهشید فروغان
سینه خیز رفتن باعث یاد گرفتن مهارتی در کودک میشه؟
سلام همراه گرامی
سینه خیز رفتن یکی از نقاط عطف رشدی کودک است. همچنین سینه خیز رفتن باعث بهبود توانایی کودک برای راه رفتن و چهاردست و پا رفتن خواهد شد.