مدت زمان مطالعه: 7 دقیقه
یادگیری زبان مادری در کودک چگونه است؟
یادگیری زبان مادری تاثیر زیادی بر زندگی هر کسی دارد. زبان مادری باعث ارتباط اجتماعی و بیان خواسته ها و تفکر فرد می شود. بدون یادگیری این زبان انسانها دچار مشکل خواهند شد. پژوهشگران معتقدند که زبان مادری با توجه به آهنگ و زیبایی که دارد و البته اینکه اولین بار از طرف مادر به کودک انتقال میابد برای کودک حس دلپذیر مانند حس امنیت دارد. به همین دلیل است که کودکان صدای مادرشان و بعد پدرشان را زودتر از بقیه صداها تشخیص می دهند و با آن آرام می گیرند.
یادگیری زبان مادری
توصیه متخصصان و همچنین تجربه نشان داده است که برای ارتباط با کودک و اصلاح رفتارهای او از زبان مادرانه استفاده کنید. به عبارت دیگر کودک با اندوخته ای از زبان مادری به دنیا می آید و این اندوخته را از مادرش دارد. دلیل زودتر واکنش نشان دادن و تشخیص صدای پدر و مادر توسط کودک هم همین موضوع است.
برخلاف تصور عامه مردم، زبان کودک زبان ساده ای نیست. بلکه زبان کودک سرشار از تخیلات و تصورات و عواطف و احساس است. بنابراین منظور از صحبت با کودک به زبان کودکانه این نیست که با او ساده حرف بزنیم بلکه به این معناست که با او مادرانه و با محبت حرف بزنیم. رشد کودک از نظر عاطفی و هیجانی و مغزی در سالهای ابتدایی زندگی وابسته به زبان مادری اوست. نخستین تجربه های کودک از اکتشاف دنیای بیرون بر اساس همین زبان مادری است. چراکه کودک ابتدا دنیا را با این زبان و از این طریق می شناسد. مراحل رشد زبان در کودکان تا شش سالگی را در این مقاله بخوانید.
کودکان وقتی به دنیا میان که هیچ چیزی از زبان مادریشون و کلمه ها نمیدونن و توانایی برای صحبت کردن هم ندارن. به مرور زمان و با بزرگتر شدن کودک، تارهای صوتیش رشد میکنه و همزمان کلمات و نوع ادای کلمات رو هم یاد میگیره. اینکه چه زمانی کودک بتونه صحبت کنه و استعداد یادگیری زبان در کودک به چه صورت هست به وراثت مربوطه ولی روند رشدی و ترتیب صحبت کردن در کودکان یکسان هست. به این معنی که تمام کودکان در ابتدا از اصوات مثل (غان و غون کردن) برای رسوندن حرفشون استفاده میکنن و به مرور یاد میگیرن که یک کلمه برای فهموندن حرفشون بگن و بعد جملات رو با دو کلمه شروع میکنن و در نهایت میتونن مثل بقیه افراد صحبت کنن.
اگر می خواهید بدانید چه عواملی بر رشد زبان نوزاد موثر است این مقاله را بخوانید.
چگونه میشه زبان کودکان 2و3 ساله را تقویت کرد؟
زبان هم مثل رفتارهای دیگر مثل راه رفتن و نقاشی کشیدن آموخته میشه. از عوامل تأثیرگذار روی یادگرفتن زبان میشه به تقلید و شرطی سازی و تداعی و تقویت اشاره کرد. همه کودکان مخصوصا 2 و 3 ساله ها از رفتار و حرفهای بزرگترهاشون تقلید میکنن دوست دارن مثل مادراشون کفش پاشنه دار بپوشن یا آشپزی کنن یا با تلفن حرف بزنن و معمولا تکیه کلام های افراد مختلف رو یاد میگیرن. این تقلید همونطور که گفته شد روی صحبت کردنشون هم تأثیر زیادی داره و میتونن با شنیدن کلماتی که بقیه میگن اون رو تکرار کنن و یاد بگیرن. البته کودکان برای چیزهایی که حتی نام اون زیاد تکرار میشه اسم هایی میسازن که تا حالا نشنیدن مثلا ممکنه به پستونکشون بگن بوبو!!!
یکی از مواردی که در یادگیری زبان بسیار تأثیرگذاره و باعث تقویت زبان مادری و تمرین تکرار میشه این هست که کودک با بقیه افراد در ارتباط و تعامل باشه. افراد دیگر به صحبت کردن با کودک و پاسخ دادن به سوالاتش هم باعث میشن که کنجکاوی هایش برطرف بشه هم اینکه با جواب خواستن از کودک باعث تحریک صحبت کردن در کودک میشن و در نتیجه او میتونه بهتر صحبت کنه.
کودک چقدر میتونه صحبت کنه
کودک در 2و3 سالگی چقدر میتونه صحبت کنه؟
کودکان از همون دوران جنینی و نوزادی میتونن صدای مادر و پدرشون از بقیه صداها تشخیص بدن. و قبل از اونکه بتونن حرف بزنن میتونن متوجه حرف بقیه بشن و تنها قادر به صحبت کردن نیستند. کودکان ابتدا با اصوات و غان و غون کردن میتونن بفهمونن به بقیه که میخوان باهاشون ارتباط برقرار کنن و توجه بقیه رو به خودشون جلب کنن. در حدود 48 ماهگی یا 2 سالگی گفتار درونی رو شروع میکنن. به این معنی که با خودشون صحبت میکنن و اون رو بقیه افراد هم میتونن بشنون. گفت گوی درونی در افراد بزرگسال معمولا بی صداست. ابتدا کودکان با صدای بلند با خودشون صحبت میکنن و کم کم به نجوا تبدیل شده و بعد بی صدا میشه.
از حدود 10 ماهگی کودک میتونه از جملات یک کلمه ای استفاده کنه. این جمله ها میتونن معنای مختلفی رو منتقل کنن ولی تنها یک کلمه دارن. تعداد واژه هایی که تازه آموخته میشه روز به روز بیشتر میشه و این کاملا به تعامل و ارتباط بین والدین و کودکشون بستگی داره که چقدر با کودک صحبت میکنن. به این صورت که والدین نام اشیا رو به کودک میگن و جملات کوتاه رو برای کودکشون تکرار میکنن، از سوالات در حرفهاشون استفاده میکنن و مداوم با کودکشون در حال گفت و گو هستن.
18 تا 24 ماهگی
از جمله های 2 کلمه ای استفاده میکنن. این جمله ها با توجه به منظورشون سازمان پیدا میکنه. به عنوان مثال برای گفتن جمله: مامان داره گریه میکنه. فقط میگن: ماما، گریه. به این نوع گفتار، گفتار تلگرافی میگن در این گفتار هیچ حرف اضافه گفته نمیشه و فقط کلماتی رو میگن که منظور رو برسونه.
آموزش زبان دوم به كودكي كه هنوز نمي تواند به زبان مادري صحبت كند صحيح است يا خير؟
روانشناسان کودک و معلمان و مربیان اعتقاد دارند که آموختن زبان دوم به کودکی که زبان مادری را به درستی بلد نیست ایرادی ندارد و این موضوع باعث بهتر یاد گرفتن زبان مادری کودک هم می شود. کودکان به راحتی میتوانند بین واژه ها و کلمات و نوع جمله بندی در زبانهای مختلف تفاوت قائل شوند.
بنابراین می توانند به دو زبان همزمان صحبت کنند. بعضی از والدین باور دارند که تا پیش از شروع دوران آموزش مدرسه به کودک نباید زبان دوم را آموزش داد. چراکه باعث لکنت در کودک میشود و اختلال تکلم به وجود میاید. تحقیقات و تجربه ها حاکی از این موضوع هستند که زبان دوم هیچ مشکلی برای زبان کودک ایجاد نمیکند و همچنین باعث تقویت و بهبود عملکرد مغز او هم میشود. و با یادگیری زبان دوم زبان سوم و چهارم هم بهتر یادگرفته میشود.
صحبت کردن با کودک
عموما یادگیری کودک از دوران جنینی آغاز میشود و او می‌تواند با شنیدن صداها به اطراف واکنش نشان دهد پس هنگامی که کودک را باردار هستید برای او شعر و قصه بخوانید. برخی از مطالعات نشان داده خواندن شعر یا لالایی خاص در دوران جنینی در زمانیکه کودک بیتابی و بی قراری می کند و خواندن همان قصه ها یا اشعار می توانند کودک را آرام کنند.
پس برای کودک از همان زمان جنینی وقت بگذارید و او را آماده کنید. هنگامی که با کودکتان صحبت می کنید بهتر است که به چشمان او نگاه کنید و او را با حالتهای چهره و حرکات صورت آشنا کنید. ارتباط چشمی هم کمک می کنه تا زودتر و بهتر حرف زدن را یاد بگیرد.
دوسال و نیم تا چهار سالگی
در این سن کودک میتونه در جمله هایی که میگه از چند تا واژه استفاده میکنه مثلا (بابا کجاست و بخونش کتابمو). درسته که ممکنه مثل بزرگترا نتونه زمان افعال و ضمایر کلمات رو درست بگه اما میتونه جمله های معمولی و درست بگه. در سن 3 سالگی تعداد کلماتی که بلدن به 1000 تا کلمه میرسه.
تاثیر آموزش
تأثیر آموزش در تقویت یادگیری زبان مادری
همونطور که گفته شد این که والدین با کودکشون صحبت کنن و به سوالاش جواب بدن و مثل یک گفت و گوی دو طرفه صحبت کردن با کودک حرف بزنن رو ادامه بدن در رشد زبان کوک خیلی تأثیر گذاره. البته فقط والدین این تأثیر رو ندارن و اقوام و همسالان کودک هم خیلی میتونن اثر داشته باشن. محیط هایی که در اون از اتفاقات مختلف صحبت میشه و نظر خواهی در اون محیط به فراوانی یافت میشه باعث رشد اعتماد به نفس در کودک میشه و کودکی که در اون محیط رشد کرده میتونه در آینده هم نظراتش رو با جمله بندی درست ابراز کنه.
محیط های آموزشی مثل مهد های کودک تأکید بسیار زیادی بر قصه گویی و داستان سرایی توسط خود کودک دارن و نظر کودک رو درباره اتفاقات پیش اومده در طول روز میپرسن. هم چنین کودک در مهد کودک امکان صحبت کردن با هم سالانش روهم داره و میتونه درباره اتفاقات و احساساتش با کسی که حرفش رو بهتر میفهمه و در بازی ها و خواسته هاش با او هم نظر تر هست حرف بزنه. مهدها معمولا مکان های مناسبی برای تقویت زبان مادری در کودکان هستند. به دلیل حضور مربی متخصص و بودن در کنار همسالان میتونه شرایط خوبی رو برای یادگیری زبان کودک کمک کنه.
در مرکز پیش دبستانی شادآموز کودکان در کلاس های عمومی در کنار همسالان، تحت نظر مربی متخصص آموزش های هدفمند رو دنبال میکنند و در کنار کسب مهارت های متناسب با سنشان، زبان آموزی و افزایش دایره ی لغات رو تجربه میکنند.
شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:
منبع:
رایس، ف. فیلیپ، (1390) رشد انسان، ترجمه دکتر مهشید فروغان
محیط مهدکودک در رشد زبان به خاطر صحبت و بازی با همسالانش کمک کرد مرسی