مدت زمان مطالعه: 10 دقیقه
8 راهکار برای مدیریت پرخاشگری کودک
برخی از کودکان زودتر و بیشتر عصبانی می‌شوند و حتی مسائل کوچک نیز باعث خشم آنان می‌شود. تکرار این مسئله می‌تواند باعث پرخاشگر شدن کودک شود. برای جلوگیری از این خلق، آموزش کنترل خشم به کودک اهمیت دارد.
اگر کودک شما انفجارهای خشم را تجربه می‌کند و این خشم در کیفیت روابط و زندگی او تاثیر منفی داشته است، ضروری است که مهارت کنترل خشم را به او آموزش دهید. در موارد شدید، کمک گرفتن از یک روانشناس کودک می‌تواند مفید باشد.
چرا کودک پرخاشگر می شود؟
چرا کودک پرخاشگر می‌شود؟
- کودک از رشد فکری کافی برای بررسی موقعیت‌ها، مدیریت رفتار و کنترل اوضاع برخوردار نیست.
- برخی از کودکان فاقد مهارت کلامی کافی برای ابراز نیاز خود هستند و این باعث خشم آنها می‌شود.
- کودک از محیط الگو گرفته است و با او رفتار پرخاشگرانه می‌شود یا برنامه‌های خشن می‌بیند.
- آزارهای کلامی، جنسی، جسمی و عاطفی نیز تاثیر مشابهی در روان کودک دارند.
راهکارهای آموزش کنترل خشم به کودک
با کمک هم خشم را کنترل کنید
با کودک همکاری کنید تا به او کمک کنید خشم خود را کنترل کند. اینگونه به فرزندتان اجازه می دهید که بفهمد مشکل خشم است نه او. برای بچه های کوچکتر، نام گذاری خشم می تواند سرگرم کننده و جالب باشد. مثلا سعی کنید خشم را ترسیم کنید. برای مثال، عصبانیت می تواند آتشفشانی باشد که در نهایت منفجر می شود.
نوع برخورد شما با خشم می تواند بر نحوه پاسخ کودک به خشم تأثیر بگذارد. اینکه آن را به چیزی تبدیل کنید که با هم به حل آن بپردازید می تواند به هر دوی شما کمک کند.
به کودک خود کمک کنید تا علائم خشم را تشخیص دهد
توانایی تشخیص علائم خشم می تواند به کودک کمک کند تا تصمیمات مثبت تری در مورد نحوه مدیریت آن بگیرد.
با کودک در مورد احساساتش در هنگام عصبانیت صحبت کنید. به عنوان مثال، آنها ممکن است متوجه شوند که:
- ضربان قلب تندتر می شود.
- عضلات آنها منقبض می شود.
- دندان های خود را به هم فشار می دهند.
- مشت می سازند.
- معده آنها منقبض می شود.
آموزش درباره احساسات
بچه‌ها بیشتر وقتی ابراز خشم می‌کنند که احساساتشان را درک نمی‌کنند یا نمی‌توانند آنها را بیان کنند. ممکن است سعی کنند با پرخاشگری و کتک زدن نشان دهند که عصبانی هستند. به فرزندتان کمک کنید که احساسات خود را بشناسد و نام آنها را بداند. از کلماتی مانند “غمگین”، “شاد” و “ترس” شروع کنید و وقتی فرزندتان این احساسات را نشان می‌دهد به او بگویید “تو غمگین، شاد و یا عصبانی هستی.” به تدریج او نیز یاد می‌گیرد که احساسش را بشناسد و به طور درست واکنش نشان دهد. در مقاله ی آموزش بیان احساسات اطلاعات زیادی در این زمینه بیان شده است، مطالعه ی آن را از دست ندهید.
تفاوت بین احساسات و رفتار
به کودکان بیاموزید که به احساسات خود برچسب بزنند، تا بتوانند احساسات خشم، ناامیدی و یاس را به صورت شفاهی بیان کنند. سعی کنید بگویید: “اینکه احساس عصبانیت می کنی اشکالی ندارد اما کتک زدن اشکال دارد.” به آنها کمک کنید وقتی احساس عصبانیت می‌کنند، کنترل اعمال خود را در دست بگیرند.
گاهی اوقات، رفتار پرخاشگرانه از انواع احساسات ناراحت کننده مانند غم و اندوه یا خجالت ناشی می شود. بنابراین، به فرزندان خود کمک کنید علت احساس عصبانیت خود را کشف کنند. شاید آنها از لغو شدن یک دیدار ناراحت هستند، اما با عصبانیت پاسخ می دهند زیرا آسان تر است یا آسیبی که احساس می کنند را پنهان می کند.
دماسنج خشم
دماسنج خشم
دماسنج خشم ابزاری است که به کودکان در شناسایی علائم افزایش خشم کمک می‌کند. یک دماسنج بزرگ را روی یک کاغذ بکشید. از پایین با 0 شروع کنید و اعداد را تا 10 پر کنید. در دماسنج خشم، صفر به معنای “فقدان عصبانیت”، عدد 5 به معنای “مقدار متوسط خشم” و 10 به معنای “بیشترین عصبانیت” است.
هر زمان او لبخند می‌زند به او عدد صفر را نشان دهید و در سایر مواقع عددهای مناسب را به او نشان دهید. استفاده از دماسنج خشم به کودکان کمک می‌کند تا خشم خود را تشخیص دهند. در نهایت، به آنها آموزش دهید که وقتی عدد عصبانیت او به 5 رسیده است، موقع آن است که از تکنیک‌های کنترل خشم استفاده کند.
آرام سازی کودک
برنامه آرام‌سازی
گوشه دنج یا عروسک آرامش بخش از روش‌های آموزش کنترل خشم به کودک است. به او آموزش دهید که وقتی چیزی خوب پیش نمی‌رود به جای پرتاب کردن اشیا، عروسک مهربانی را بغل کند یا در گوشه‌ای دنج از اتاقش چند دقیقه‌ای آرام بماند. جعبه کمک‌های اولیه مهار خشم نیز می‌تواند به او در کنترل خشم کمک کند. این جعبه می‌تواند شامل کتاب‌های رنگ آمیزی و چند مداد رنگی، یک کتاب سرگرم کننده برای خواندن، یک اسباب بازی مورد علاقه یا خمیربازی باشد. وقتی ناراحت است، به او آموزش دهید که سراغ جعبه آرامش برود. این کار فرزندتان را تشویق می‌کند تا مسئولیت آرام کردن خود را بر عهده بگیرد.
تربیت کودک زمانی موثر خواهد بود که در آرامش و بدون ایجاد اضطراب در کودک با او برخورد کنید و انجام رفتارهای صحیح را به او بیاموزید. اگر شما فردی پرخاشگر باشید کودک از شما الگوبرداری می کند و دقیقا مانند شما رفتار می کند.
تکنیک‌های تنفسی و شمارشی
آموزش تکنیک‌های تنفسی و شمارشی یکی از تکنیک‌های آموزش کنترل خشم به کودک است. به او آموزش دهید که نفس عمیق بکشد تا ذهن و بدنش را آرام کند. تا 10 بشمارد و بعد رو به عقب شمارش کند. میتوانید این کار را خودتان در زمان خشم انجام دهید تا او از شما الگو گیرد.
باج ندادن
گاهی اوقات بچه‌ها متوجه می‌شوند که خشم راهی موثر برای برآورده کردن نیازهایشان است. اگر کودک عصبانی شود و شما خواسته او را به جا آورید تا او را ساکت نگه دارید، به او آموزش می‌دهید که پرخاشگری روش موثری برای رسیدن به خواسته‌هاست. آموزش کنترل خشم به کودک باید از صبوری و استقامت شما شروع شود. اگر خواسته او غیرمنطقی است، تسلیم جیغ و دادهای او نشوید، حتی اگر در مهمانی هستید. باج دادن شاید در کوتاه مدت آسان‌تر باشد، اما در دراز مدت تسلیم شدن فقط مشکلات رفتاری و پرخاشگری را بدتر می‌کند. در عوض، روی برقراری ارتباط با فرزندتان کار کنید تا او احساس اطمینان بیشتری کند که نیازهایش برآورده خواهد شد.
بازی‌های مفید
برخی از بازی‌ها نیز می‌توانند در آموزش کنترل خشم به کودک مفید باشند. بازی همکاری بیشتر از سوی کودک را نیز به همراه دارد. یکی از این بازی‌ها می‌تواند پاره کردن کاغذها باشد. از او بخواهید در زمان خشم یک برگه کاغذ رنگی را پاره کند. سپس، از او بخواهید از بین کاغذ خرده‌ها تکه‌هایی را جدا کند و با خلاقیت خود آنها را به یک شی و یا حیوان مرتبط کند (برای مثال، دو مثلث را می‌تواند به بال‌های یک پروانه تبدیل کند). سپس، آنها را روی مقوا بچسباند و با نقاشی اثر هنری خود را تکمیل کند.
ترکاندن بادکنک یا بازی با خمیر اسلایم نیز می‌تواند عملکرد مشابهی داشته باشد. از او بخواهید در زمان خشم، چند بادکنک را باد کند و آنها را با سوزن بترکاند. این کار به تخلیه خشم او کمک می‌کند. فشار دادن ژل اسلایم و شنیدن صدای ترکیدن حباب‌های آن نیز به آرامش ذهن کودک کمک می‌کند.
روبه رو شدن با عواقب رفتار
روبارویی با عواقب رفتار منفی برای آموزش کنترل خشم به کودک ضروری است. کودک باید بداند که رفتار پرخشگرانه قابل قبول نیست. پیش از بروز رفتار بد و تنبیه کردن، همیشه قوانین را برای کودک مشخص کنید. زمانی که کودک قانونی را شکسته است، عواقبی را که برای او مشخص کرده‌اید، اجرا کنید. وقتی فرزندانتان از قوانین خشم پیروی می کنند پیامدهای مثبت و وقتی قوانین را زیر پا می گذارند پیامدهای منفی بدهید. پیامدهای مثبت، مانند سیستم پاداش می‌تواند انگیزه کودک را برای استفاده از مهارتهای مدیریت خشم در هنگام ناراحتی ایجاد کند.
محروم کردن از وسایل مورد علاقه یکی از تکنیک‌های تربیتی موثر است. اگر در طول پرخاشگری چیزی را شکسته است، از پول توجیبی او برای تعمیر آن کسر کنید یا از او بخواهید برای جبران اشتباهش در ازای پول برای شما کاری انجام دهد. اگر فرزندتان پرخاشگری کرد، حتما عواقب آن را انجام دهید. پیامدهای موثر شامل، از دست دادن امتیازات، یا پرداخت جریمه با انجام کارهای اضافی یا قرض گرفتن یک اسباب بازی باشد.
ممنوعیت برنامه های پرخاشگرانه
ممنوعیت برنامه‌های پرخاشگرانه
کودکان رفتارهای محیط را تقلید می‌کنند. در صورتی که فرزند شما در معرض برنامه‌های پرخاشگرانه یا بازی‌های ویدئویی خشن باشد، مشکل او تشدید می‌شود. در عوض، او را به کتاب، بازی‌های سالم و سرگرمی‌هایی جلب کنید که مهارتهای حل اختلاف را تقویت می‌کنند.
الگوبرداری مناسب مهارت های مدیریت خشم
همانطور که می دانید دیدن رفتار صحیح از شما در کودک، تاثیر بیشتری در انجام رفتار مناسب کودک دارد تا به او تذکر کلامی بدهید. بنابراین بهترین راه برای آموزش نحوه برخورد با عصبانیت به کودکان این است که در عمل به آنها نشان دهید وقتی عصبانی هستید چگونه با احساسات خود برخورد می کنید. اما، اگر آنها ببینند که شما با احساسات خود به روشی مهربان‌تر و ملایم‌تر کنار می‌آیید، او نیز به تقلید از شما همان شیوه را در زمان خشمش در پیش خواهد گرفت. خوب است به کودکتان نشان دهید شما نیز زمان هایی احساس نا امیدی می کنید و خشمگین می شوید. و از احساستان در آن لحظه را برایش بگویید.
الگوبرداری مناسب خشم
مثلا اشکالی ندارد که بگوییم، «من امروز زمانیکه ماشین جلویی نایستاد تا بچه ها از خیابان رد شوند، عصبانی شدم. اما من ایستادم تا آنها بتوانند با خیال راحت عبور کنند.» بیان احساساتتان به کودکان می آموزد که در مورد احساسات خود صحبت کنند.
همچنین، زمانی که خونسردی خود را در مقابل فرزندانتان از دست می دهید، مسئولیت رفتار خود را بپذیرید. عذرخواهی کنید و در مورد آنچه که باید انجام می دادید صحبت کنید. بگویید: «متاسفم که امروز وقتی عصبانی بودم مجبور شدی مرا در حال فریاد زدن ببینی. به جای اینکه صدایم را بلند کنم، باید به پیاده روی می رفتم تا وقتی عصبانی بودم، مغزم خنک شود! »
برای مطالعه ی بیشتر در زمینه ی پرخاشگری کودک 2و3 ساله، میتوانید این مطلب از شادآموز را مطالعه کنید.
بچه‌ها از احساس عصبانیت یا طغیان خشم لذت نمی‌برند، بلکه به ناامیدی و ناتوانی در مدیریت احساسات خود واکنش نشان می‌دهند. آموزش کنترل خشم به کودک می‌تواند به او در برقراری ارتباط بهتر در پیش دبستانی و مدرسه کمک کند. کودکان برای دوستیابی به مهارت اجتماعی مثبت نیاز دارند و پرخاشگری مانع این موضوع می‌شود. پیش دبستانی شادآموز به دنبال ایجاد رابطه‌ای دوستانه و سالم بین کودکان است. در صورتی که در مدیریت رفتار فرزندتان دچار مشکل شده‌اید، میتوانید از روانشناس یا مشاور کودک نیز کمک بگیرید. تجربیات و نظراتتان در رابطه با خشم کودک را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:
منبع:
