مهارت های حرکتی ظریف تا یک سالگی و روش های تقویت آن

مدت زمان مطالعه: 6دقیقه

رشد حرکتی نوزاد از دغدغه‌های والدین است. اگر می‌خواهید بدانید مهارت های حرکتی ظریف فرزندتان در طول سال اول عمرش چقدر باید رشد کند، با این مطلب همراه شادآموز شوید.

مهارت های حرکتی چیست؟

رشد حرکتی ظریف به توانایی هماهنگی حرکات آن دسته عضلات کوچک در مچ دست، دست، انگشتان و حتی انگشتان پا گفته می‌شود. کودکان، کنترل و هماهنگی این ماهیچه‌ها را عمدتا از طریق بازی یاد می‌گیرند. این دسته مهارت‌ها برای انجام بسیاری از کارها از جمله بستن دکمه‌ها تا نوشتن مهم هستند.

در مقابل، مهارت های حرکتی درشت به توانایی هماهنگی حرکات در ماهیچه‌های بزرگ بدن شامل بازوها، پاها و همچنین توانایی هماهنگی و کنترل کل بدن به عنوان یک کل گفته می‌شود.
به یاد داشته باشید که الگوی رشد حرکتی نوزاد می‌تواند متفاوت باشد. بنابراین، رشد مهارت های حرکتی درشت و ظریف فرزند شما ممکن است در مقایسه با سایر کودکان زودتر یا دیرتر اتفاق بیفتد.

چرا رشد حرکتی نوزاد مهم است؟

مهارت های حرکتی درشت کودک برای انجام جابه‌جایی‌های روزمره شامل سینه خیز رفتن، نشستن، راه رفتن و دویدن مهم هستند.

مهارت‌های ظریف کودک برای انجام کارهای روزمره مانند لباس پوشیدن، بستن بند کفش و تایپ کردن و نوشتن ضروری است. 

بازی فقط سرگرم‌کننده نیست؛ بلکه به کودک کمک می‌کند تا به رشد حرکتی بهتری دست یابد.

رشد مهارت های حرکتی ظریف نوزاد 1 تا 3 ماهه

قبل از یک ماهگی، بیشتر مواقع دست‌های نوزاد منقبض شده و انگشتانش دور انگشت شست حلقه شده است. اگر جغجغه‌ای را در دستش بگذارید، دستانش دور آن حلقه می‌شود. اما هنوز نمی‌تواند با اسباب‌بازی‌هایش کاری انجام دهد. مشت شدن دست یکی از بازتاب‌های نوزاد است و بر آن کنترل ندارد. برای درک بهتر توانایی های نوزاد تا یکسالگی این مقاله از شادآموز را بخوانید.
وقتی نوزاد به حدود 3 ماهگی می‌رسد، کم کم متوجه می‌شوید که دستانش به تدریج شل می‌شود. حالا اگر همان جغجغه را کف دستش بگذارید، آن را می‌گیرد، شاید به سمت دهنش ببرد و وقتی علاقه‌اش را به آن از دست بدهد آن را رها می‌کند.

کمک به رشد مهارت های حرکتی نوزاد 1 تا 3 ماهه

برای کمک به رشد کودک در این دوره، فعالیت‌های زیر پیشنهاد می‌شود:

• • یک اسباب‌بازی را بالای سر او آویزان کنید تا برای گرفتن یا ضربه زدن به آن تلاش کند.
  • اشیاء مختلف را در اندازه، اشکال، بافت و رنگ‌های متفاوت برای بازی در اختیار او بگذارید.

رشد مهارت های حرکتی نوزاد از 4 تا 7 ماهگی

در 4 ماهگی، نوزاد می‌تواند جغجغه را بفشارد، آن را تکان دهد، در دهان بگذارد و حتی ممکن است آن را از دستی به دست دیگر جابه جا کند. مهارت های حرکتی ظریف بین 4 ماهگی و 7 ماهگی واضح‌تر می‌شود، یعنی زمانی که نوزاد شروع به استفاده از دستان خود مانند پنجه می‌کند و با خراشیدن دست خود روی وسایل، چیزهای مورد علاقه‌اش را برمی‌دارد.
ممکن است با یک دست چیزی را چنگ بزند، آن را به دست دیگرش ببرد و مچ دستش را بچرخاند تا نگاه بهتری به جسم داشته باشد.

کمک به رشد حرکتی نوزاد از 4 تا 7 ماهگی

تکنیک‌های زیر به بهبود رشد مهارت های حرکتی نوزاد کمک می‌کند:

• • اسباب‌بازی را کمی دورتر از دسترس نوزاد قرار دهید و او را تشویق کنید تا به اسباب‌بازی برسد.
  • بلوک‌های اسباب‌بازی و اسباب‌بازی‌های نرم به او بدهید تا هماهنگی دست و چشم او تقویت شود.
  • روی کاغذ خط بکشید یا ماشین‌ اسباب‌بازی را روی زمین بکشید تا با چشمانش آن را دنبال کند.

مهارت های حرکتی ظریف نوزاد 8 تا 12 ماهه

از حدود هشت ماهگی تا زمانی که کوچولوی شما یکساله می‌شود، از سرعت تحول مهارت حرکتی درشت او مانند خزیدن، ایستادن و شاید حتی راه رفتن شگفت‌زده خواهید شد. اما در عین حال، مهارت های حرکتی ظریف او نیز در حال رشد چشم‌گیری هستند، فقط به توجه بیشتری نیاز دارند.

در این سن، نوزاد برای چنگ زدن می تواند از انگشتانش استفاده کند و اشیای کوچک دایره شکل به اندازه نخود را بردارد. اگر نوزاد در این سن شروع به پرتاب کردن چیزها کرد، تعجب نکنید. او از کشف این توانایی در خود آنقدر هیجان‌زده شده است که ممکن است بارها و بارها آن را امتحان کند. این رفتار به او در درک علت و معلول کمک می‌کند و می‌تواند راهی برای جلب توجه شما باشد. به جای اسباب‌بازی‌های سخت، به او توپ‌های نرم بدهید تا با پرتاب کردن به اطرافیان و وسایل آسیب نزند.

کمک به رشد حرکتی نوزاد 8 تا 12 ماهه

بازی‌های مشترک انجام دهید که به هماهنگی و کنترل دست‌ها و انگشتان او کمک می‌کند. در ادامه چند روش آمده است:

• • توپی را روی زمین به سمت او بغلتانید و صبر کنید تا آن را به سمت شما بغلتاند. در ابتدا این کار برای او دشوار است، اما به تدریج یاد می‌گیرد.
  • یک شیء به او بدهید تا آن را باز و بسته کند، مانند یک جعبه درب‌دار. می‌توانید یک اسباب‌بازی در جعبه بگذارید تا به خاطر برداشتن آن، برای باز کردن در جعبه تلاش کند.
  • کودکان در این سن نیز عاشق بازی با چفت، چرخ، اهرم، لولا هستند، به عبارت دیگر، اساساً هر چیزی که بتواند حرکت کند. بنابراین، برای بهبود مهارت های حرکتی ظریف نوزاد به دنبال اسباب‌بازی‌هایی با این نوع عملکردها باشید.
  • نحوه تا کردن کاغذ را به او نشان دهید یا به او کاغذی بدهید تا مچاله کند.
  • از او بخواهید بلوک‌هایی با اشکال مختلف (مربع، مستطیل، مثلث) را در سوراخ‌های مناسب خود قرار دهد.
  • او را تشویق کنید تا بلوک‌های اسباب‌بازی را مانند برج روی هم بچیند.
  • مقداری خاک رس قالب‌پذیر به او بدهید تا شکل سازی کند.

علائم تاخیر رشد حرکتی نوزاد

اگر در سن 6تا8 ماهگی متوجه برخی موارد زیر در مورد نوزاد خود شده اید، بهتر است در مورد رشد مهارت های حرکتی ظریف او با پزشک اطفال مشورت کنید: 

• • هنوز یک یا هر دو دست خود را مشت کرده است.
  • بازوهای او بسیار سفت به نظر می‌رسد.
  • وقتی روی شکمش می‌خوابد، نمی‌تواند گردن و بدنش را بلند کند.
  • قادر به برداشتن اشیاء در دسترس خود نیست.
  • نمی‌تواند برای مدت کوتاهی به تنهایی بنشیند.
  • قادر به غلت زدن برای گرفتن اشیا نیست.
  • اسباب‌بازی‌ها را به دهان نمی‌برد یا آنها را به هم نمی‌کوبد.
  • نمی تواند روی زمین بخزد تا اسباب بازی های مورد نظر خود را بدست آورد.

در مقاله ی درمان تاخیر در رشد نوزاد بیشتر به این موارد پرداخته ایم.

مقالات مرتبط:

رشد شناختی و حرکتی از تولد تا یکسالگی

علل تاخیر رشد حرکتی

در برخی موارد، تاخیر رشد حرکتی می تواند نشانه اوتیسم در نوزاد یا برخی شرایط جسمی، شناختی یا رشدی باشد. نوزادان نارس و همچنین کودکان مبتلا به سندرم داون، دیستروفی عضلانی یا فلج مغزی اغلب دچار تاخیر رشد حرکتی ظریف هستند. تأخیر همچنین می‌تواند به دلیل مشکلات بینایی، دیسپراکسی یا سایر مسائل باشد. با این حال، شروع به موقع درمان و کاردرمانی می‌تواند به برطرف شدن یا کاهش مشکل کمک کند. در صورت مشاهده نشانه‌های خطر با پزشک اطفال مشورت کنید.

وقتی صحبت از رشد حرکتی نوزاد می‌شود، باید بدانید که بازی سهم زیادی در تقویت مهارت‌های نوزاد دارد. شما می‌توانید با انتخاب فعالیت‌ها، اسباب‌بازی‌ها و بازی‌هایی مرتبط با پیشرفت مهارت های حرکتی ظریف به تقویت رشد نوزادتان کمک کنید.

فرزند شما در چه مرحله‌ای از رشد حرکتی قرار دارد؟ از چه روشی برای تقویت مهارت های حرکتی و هماهنگی دست و چشم در او استفاده می‌کنید؟ تجربه‌های خود را در قسمت نظرات این مطلب یا در صفحه اینستاگرام با ما به اشتراک بگذارید.

شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:

منابع:

kamloopschildrenstherapy
pampers