مدت زمان مطالعه: 6 دقیقه
خودآزاری از جمله رفتارهایی در کودکان است که باعث ایجاد نگرانی والدین و مراقبان کودک می شود. در صورتی که این رفتارها ادامه پیدا کنند ممکن است در سنین نوجوانی سلامت فرد را به خطر بیاندازند.
برای مطالعه مطالب بیشتر همراه ما باشید.
خودآزاری در کودکان چگونه است؟
خود آزاری به رفتارهایی می گویند که در نتیجه ی آن رفتارها و حرکات، فرد عمدا آسیب ها و صدمه هایی به خود می رساند.
رفتارهایی مثل نمونه های زیر، نمونه هایی از رفتارهای آسیب رسان به خود در کودکان هستند.
- کوبیدن سر به در و دیوار
- کشیدن مو
- ضربه به صورت و سر
- فرو بردن انگشت در چشم
- خراشیدن و کشیدن پوست
- گاز گرفتن دست و بازو خود
- با شدت تکان دادن سر
گاهی کودکان هنگامی که خشم، ناکامی و تنش زیادی را تجربه می کنند نیز شروع به خودزنی می کنند، چنین رفتارهایی را در بزرگسالان نیز دیده ایم. بزرگسالان نیز گاهی در برخورد با مشکلات عاطفی مثل مرگ عزیزان شروع به خودزنی می کنند وقتی علت این رفتار ها را از آن ها می پرسیم پاسخ می دهند که این رفتارها در آن شرایط باعث می شوند کمی از احساسات منفی شان تخلیه شود. در آن شرایط غم و رنج عاطفی بسیار کمتر از رنج جسمی برای آن هاست و افراد ترجیح می دهند غم جسمی را با جان بخرند تا کمی از رنج روانی آن ها کاسته شود.
کودک شما نیز گاهی حاضر می شود درد جسمی را به جان بخرد تا به خواسته خود برسد و توجه شما را کسب کند زیرا می داند که سلامت او برای شما اهمیت دارد، و دیده اید که حتی اگر اتاق را ترک کنید کودک به دنبال شما می آید و آن رفتار را تکرار می کند. بنابراین در قدم اول بی توجهی به رفتار نادرست کودک، در جایی که آسیبی به او نمی رساند مطرح می شود.
بی اعتنایی به رفتارهای خودزنی کودک
بی اعتنایی و بی توجهی به رفتارهای خودزنی کودکتان به این صورت است که شما خودتان را مشغول کنید مثلا مشغول مطالعه، تمیز کردن خانه و … .
سکوت کنید و نسبت به رفتار نادرست کودک هیچ واکنشی نشان ندهید، چرا که هر واکنشی می تواند رفتار او را تقویت کند. البته قرار نیست با کودک قهر کنید. قرار است رفتار نادرستش را نادیده بگیرید.
تهدید کردن، غرغر کردن، این کار را بکن اون کار را نکن گفتن ها در برابر رفتارهای خودآزاری کودک در زمانی که این رفتارها برای او خطرناک نیستند، مناسب نیست بنابراین بی توجهی کنید و محل را ترک کنید مثلا از هال به اتاق بروید.
با همسرتان هماهنگ باشید (یکسان رفتار کنید)
با همسرتان و سایر اعضای خانواده هماهنگ شوید تا در مواجه با چنین رفتارهایی به کودک توجه نکنند.
زیرا اگر چنین رفتارهایی تقویت شوند، کودک می آموزد که برای رسیدن به خواسته هایش می تواند به خودش آسیب برساند بنابراین در دوران نوجوانی ممکن است دست به رفتارهای خودآسیب رسان جدی مثل اقدام به خودکشی بزند و جانش در خطر باشد.
خودآزاری در کودکان مبتلا به اتیسم
خودآزاری از جمله رفتارهای آزاردهنده و مشکل آفرین است که مراقبان کودکان اتیستیک را تحت تاثیر قرار می دهد. در ده تا پانزده درصد کودکان اتیستیک چنین رفتارهایی دیده می شود. در چنین کودکانی مداخلات به روش هایی معمولی، اثری نداشته و کودک نیازمند مداخلات تخصصی است. مقاله ی بررسی علائم و نشانه ها در کودک اوتیسم را بخوانید.
چنین رفتارهایی که تا اینجا مطرح شد در تمام کودکان ممکن است دیده شود و در صورتی که توسط مراقبان تقویت نشوند، در آینده کمتر رخ می دهند.
اما خودزنی ها گاهی به این شکل نیستند. کودک به دنبال جلب توجه شما نیست و در خلوت به آزار خود می پردازد و شما گاهی بعدها نشانه هایی از آسیب جسمش را می بینید. او تلاش می کند با پوشاندن چند لایه لباس زخم های خود را پنهان کند ولی در مواردی سرنخ های دیگری را نیز می توانید پیدا کنید مانند اینکه کودک شما مدام در مورد شکست هایش صحبت می کند و احساس غم و ناراحتی زیادی را تجربه می کند. هم چنین مشکلاتی در خواب و خوراک کودک نیز می تواند از علائم هشدار دهنده باشد.
چه هنگامی خودزنی کودک خطرناک است؟
همانطور که گفتم گاهی خودزنی افراد برای جلب توجه نیست و حاصل پریشانی روانی فرد است او این کار را در خلوت انجام می دهد و سعی دارد زخم های خود را پنهان کند. ادامه پیدا کردن این رفتار ها سلامت او را به خطر می اندازد و نشان دهنده ی یک مشکل اساسی است.
دلایل خودزنی کودک چیست؟
دلایل خودزنی در کودکان متفاوت هستند. گاهی این رفتار تبدیل به رفتاری اعتیادآور و اجباری شده است، گاهی نیز کودک به دنبال تجربه ی یک رویداد استرس زا شروع به آسیب رساندن به خود می کند.
مقاله ی سو استفاده ی جنسی از کودک را بخوانید.
مقالات مرتبط:
دلایل پرخاشگری کودک 5 تا 6 سال
با کودکی که محتوای مستهجن دیده چگونه رفتار کنیم؟
چه کودکانی بیشتر در خطر خودزنی هستند؟
کودکان مبتلا به اختلالات اضطرابی، افسردگی کودک و اختلالات خوردن بیشتر در معرض انجام رفتارهای خودزنی هستند. بنابراین آموزش شیوه های مقابله با اضطراب بسیار حائز اهمیت است.
مداخله زودهنگام در زمان خودزنی کودک
توجه کنید که در کودکانی که خودزنی می کنند مداخله ی هرچه زودتر بسیار اهمیت دارد. کودک شما با دریافت پشتیبانی های حرفه ای پس از مدتی توانایی این را پیدا می کند که احساساتش را کنترل کند. در نتیجه از خودزنی های آینده پیشگیری می کنید.
با کودکی که خودزنی می کند چگونه باید رفتار کنیم؟
- فضایی امن در محل زندگی خود ایجاد کنید که کودک هم از لحاظ روحی و هم جسمی در آن جا احساس امنیت کند.
- به جسم کودک تان توجه کنید و در صورت آسیب دیدن او را مداوا کنید.
- از ایجاد شرم در کودکان بپرهیزید. طوری رفتار نکنید که باعث احساس شرم بیشتری در کودکتان شود زیر ا این کار فقط باعث می شود که کودک شما بیشتر بخواهد این رفتار را انجام دهد.
- سعی کنید روابط تان را با او بهبود ببخشید. با او صحبت کنید اما از پرسیدن سوالات پشت سر هم امتناع کنید، اگر حس کردید کودکتان می تواند به شما اعتماد کند از دلایل انجام این کار از او بپرسید فقط مطمئن شوید که عصبانی نمی شوید کودک شما باید بتواند برای همدلی به شما اطمینان کند.
- راه هایی برای جایگزین کردن خودزنی او پیدا کنید. راهکارهای سالم برای مقابله با استرس و اضطراب را به فرزندتان یاد بدهید تا در مواقع ناراحتی به سراغ آن ها بروند.
مثلا به آن ها توصیه کنید تنفس شکمی انجام دهند، دوش آب گرم بگیرند و آواز بخوانند، در مواقع عصبانیت یک تکه یخ را در دستان خود نگه دارند و فشار دهند.
کار با رنگ، ماسه، خمیر بازی و … نیز در کودکان بسیار کمک کننده است.
هم چنین به آن ها یادآور شوید که احساس غم، عصبانیت، استرس و سایر حس های ناراحت کننده دیگر طبیعی اند ولی همانطور که شادی های ما دائمی نیستند آن ها نیز دائمی نبوده و پس از مدتی از بین می روند.
ما در پیش دبستانی و مهد کودک شادآموز، در فضای شاد و سرشار و با برخورداری از مربیان و متخصصانی توانمند جهت کسب دانش، مهارت آموزی و توجه به نیازهای تک تک کودکان عزیزمان می پردازیم.
اگر در زمینه ی خودآزاری کودک سوالی دارید می توانید در قسمت دیدگاه ها از متخصصین شادآموز بپرسید.
شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:
