دلایل اختلالات رفتاری در کودکان چیست؟

مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه

اختلالات رفتاری در کودکان

اختلالات کودکان مانند اختلالات بزرگسالان بر اساس انحراف از رفتار بهنجار شناخته می شوند، اما این واضح است که گاهی اوقات و در شرایطی خاص همه ما انسان ها ممکن است مقداری از نابهنجاری ها را در رفتار خود نشان دهیم.

بنابراین زمانی می‌توانیم بگوییم رفتار کودکمان نابهنجار است که شدت رفتار، فراوانی رفتار و مدت زمانی که او چنین رفتارهای ناهنجاری را از خود بروز می دهد، توسط متخصص بررسی شده باشد.

البته رفتارهای نابه هنجار در کودکان فقط به رفتارهای قابل مشاهده، عدم سازگاری با محیط یا رفتارهای تخریب گرانه محدود نمی شوند. یک سری از رفتارهای نابه هنجار در کودکانمان غیرقابل مشاهده هستند و خاصیتی درونی شده و خودتخریبی دارند مانند اضطراب، افسردگی، ترس های خاص و آزاردهنده و… که ممکن است باعث بیمارهای روان تنی در افراد بشوند.
هم چنین درمان اختلالات کودکان نیز بسیار مهم است، چرا که مشکلات او در روند رشدش اثر می گذارد و احتمال بیشتری دارد که باعث مشکلاتی در بزرگسالی شوند.

بنابراین توجه به رفتارهای به هنجار و متناسب با رشد کودکانمان و هم چنین توجه به رفتارهای نابه هنجار در آن ها بسیار حائز اهمیت است. برای خواندن ادامه مطالب در مورد اختلالات رفتاری کودکان تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

کودک با رفتار نابهنجار و رشد به هنجار

از آنجایی که کودکان در سنین رشد و رسش شان هستند و تغییرات زیادی در ابعاد شناختی و عاطفیِ رفتار آن ها صورت می‌گیرد، قضاوت در مورد رفتارهای آن ها دشوار می شود، بنابراین هر مشکل رفتاری در کودکان الزاماً به معنی نابهنجاری نیست.

به عنوان مثال رفتارهایی مثل ترس های خاص، کمرویی، کابوس شبانه، حساسیت بیش از حد و بی ثباتی در خلق، ویژه ی سن رشد و تحول در آن هاست اما اگر ادامه پیدا کند و با رفتار اغلب هم سن و سالانشان متفاوت باشد و باعث ناراحتی زیادی در عملکرد شخصی، اجتماعی، تحصیلی و … در کودک بشود، می تواند به عنوان رفتار نابهنجار تلقی شود.
البته تشخیص آن باید توسط متخصص صورت بگیرد.

تاثیر محیط و اختلال در رفتار کودک

مواردی مثل مشکلاتی در تکلم یا شب ادراری ها در سه سال اول زندگی کودک می تواند کاملاً به هنجار باشند اما بعد از ۵ سالگی بروز این مشکلات می‌تواند نشان‌دهنده تنش‌های درون خانوادگی یا رویدادهای ناگوار زندگی و محیطی باشند که باعث فشار روانی و اضطراب در کودکان می شوند.

باید توجه کنیم که بسیاری از این اختلال ها زود گذرند و بعد از مدتی مشکلات کودک حل می شوند و رفتار او عادی می شود. مثلاً اختلال در خورد و خوراک، ترس های کودکی، لکنت زبان، شب ادراری، رفتار انزوا طلبی و … رفتارهایی هستند که در اغلب کودکان دیده می شوند و پس از مدتی از بین می روند.

در این دوران روش های تربیتی خانواده و شخصیت پدر و مادر نقش بسیار مهمی در شکل گیری اختلالات روانی دوران کودکی دارد.
بررسی ها نشان می دهد که به منظور درمان اختلالات روانی کودکان در مرحله اول باید اعضای خانواده، و به ویژه والدین مورد بررسی قرار و درمان قرار بگیرد. روان درمانی خانواده، حتی قبل از اینکه کودک به طور مستقیم مورد درمان قرار بگیرد، باعث کاهش علائم نابهنجاری در رفتار کودک می شود.

هم چنین نوع شخصیت پدر مادر، تعامل بین فردی آن ها، شیوه های فرزندپروری، جو عاطفی خانواده، هماهنگی تربیتی بین والدین و روش مواجهه والدین با فرزندان در شکل گیری شخصیت و رفتار کودک نقش مهمی دارد. لازم به ذکر است که درمان قطعی اختلال های روانی کودک زمانی امکان‌پذیر است که شخصیت والدین و روش های تربیتی آنها اصلاح شود.

دو گروهِ رفتارهای نابهنجار در کودکان

معمولاً اختلالات رفتاری کودکان از نظر شکل بروز دادن آن ها و ویژگی های رفتاری کودکان به دو گروه عمده تقسیم می شوند:

گروه اول شامل مجموعه رفتارهایی است که قابل مشاهده اند: مثل بیش فعالی، پرخاشگری، بی اعتنایی مقابله ای، تکانش‌گری، لجبازی کودک و رفتارهای ضد اجتماعی.

گروه دوم شامل رفتارهای هستش که قابل مشاهده نیستند: مثل اختلال اضطراب، افسردگی، انزوا و گوشه گیری، هراس اجتماعی، ناتوانی در برقراری ارتباط با همسالان، وحشتزدگی فوبیاهای خاص، وسواس جبری و اختلال اضطراب جدایی.

اختلالات گروه اول می توانند باعث بروز مشکلاتی مثل سازگاری با محیط و اشکالاتی در تنظیم هیجانات او بشود. اختلالات گروه اول معمولاً کودک نمی تواند پیامدهای نامطلوب رفتار خودش را پیش بینی کند و برای دیگران ایجاد مزاحمت می کند.
اما گروه دوم مشکلاتشان قابل مشاهده و درک نیست ولی کودک از درون دچار تنش و تعارض درونی است و این مشکلات ممکن است باعث بیماری های روان تنی و جسمانی در کودک بشود.

از آنجایی که کودکان معمولاً قادر به بیان افکار و احساسات و علائم بیماری و مشکلات خود نیستند و گاهی این علائم تحت تأثیر رشد قرار می‌گیرند و ممکن است با رشد آن‌ها مشکلات‌شان حل شود، بنابراین مراقبان کودک باید به این مسائل توجه کنند که چه رفتاری در چه سنی بهنجار است و چه رفتاری نابهنجار.
به عنوان مثال شب ادراری تا سن ۵ سالگی نسبتاً به هنجار تلقی می شود، اما اگر بعد از آن ادامه پیدا کنه باید توسط متخصص بررسی بشود.

به این نکته توجه کنید:
مهم است که مشکلات روانی کودکان و نوجوانان در اوایل شروع مشکل بررسی و شناسایی بشوند و تحت درمان قرار بگیرند تا آسیب روانی در آینده به حداقل برسند. چرا که اگر اختلال های کودکان ادامه پیدا کند، می‌تواند آسیب‌های جدی به شخصیت آن ها وارد کند و معمولاً اختلال هایی در دوران کودکی می تواند زمینه های بسیار مناسبی برای ابتلا افراد به اختلالات روانی بزرگسالی فراهم کند.

ما در پیش دبستانی و مهد کودک شادآموز، در فضای شاد و سرشار و با برخورداری از مربیان و متخصصانی توانمند جهت کسب دانش، مهارت آموزی و توجه به نیازهای تک تک کودکان عزیزمان می پردازیم.
شایان ذکر است که متخصصان ما، در طول روز رفتار کودکان را در نظر دارند و در صورت لزوم اطلاعات مورد نیاز را به والدین محترم انتقال می دهند.

شادآموز را در اینستاگرام دنبال کنید:

منبع:
کتاب روان شناسی مرضی کودک، دکتر نجمه حمید، انتشارات ارجمند